Oorzaak
Bij een temperatuur tussen de 37,5°C en 38,0°C spreken we van verhoging, daarboven noemen we het koorts. Koorts kan in verschillende mate aanwezig zijn: tot 38,5°C spreken we van lichte koorts, tot 39,0°C van matige koorts, tot 39,5°C van hoge koorts en bij 40°C of hoger van hevige koorts.
Koortspieken
Koortspieken van 41°C en 42°C komen ook voor, bij koortspieken van 43°C is de situatie levensbedreigend. Erg hoge lichaamstemperaturen kunnen verschillende gevolgen hebben:
- Verstoring van de werking van enzymen
- Celstofwisseling
- Spierwerking
- Orgaanbeschadiging (extreem)
In extreme gevallen kan koorts ook orgaanbeschadiging als gevolg hebben. Dit komt doordat de macroproteïnen die de structuren van menselijke organen vormen niet bestendig zijn tegen hoge temperaturen, zij vallen dan ten gevolge van de hitte uiteen. De schade die daardoor ontstaat zorgt ervoor dat de organen niet goed kunnen functioneren. De oorzaken van koorts zijn talrijk, in de meeste gevallen is een infectie de veroorzaker van de koorts. Koorts verloopt vaak in drie fasen:
- Beginfase: de koorts stijgt
- De tweede fase: de koorts bereikt een piek
- Eindfase: de temperatuur daalt
Diagnose
Stellen van de diagnose gaat door middel van het bepalen van de temperatuur met een thermometer. Opmeten kan rectaal, onder de oksel, in het oor of onder de tong. Het meten van de rectale temperatuur is het meest betrouwbaar.
Verschijnselen
De verschijnselen van koorts verschillen vaak per fase:
Beginfase
- Slap gevoel
- Doffe pijn over het hele lichaam
- Tachycardie
- Verminderde eetlust
- Koud/rillerig gevoel
- Onrust
- Hoofdpijn
- Spierpijn
- Moeheid / Uitputting
Tweede fase
- Koortspieken
- Rode huid
- Diepere ademhaling
- Warm of koud voelen
- Af en toe daalt de temperatuur
- Weinig transpireren
- Weinig urineproductie
Eindfase
- Overmatige transpiratie
- Huiduitslag
- Veel urineren
- Rare smaak in de mond
- Onaangename ademgeur
Zorgproblemen bij ouderen
- Acute verwardheid (delier)
- Comorbiditeit
- Vermoeidheid
- Dehydratie
- Verhoogd risico op decubitus/vochthuidletsel
Aandachtspunten voor praktijkondersteuners / praktijkverpleegkundigen
- Bij vermoeden van bijvoorbeeld urineweginfectie diagnostiek inzetten
- Bij ouderen kan er sneller acute verwardheid (delier) optreden
- Wees bedacht op het ontstaan van een sepsis waardoor snelle verslechtering ontstaat
- Controle vitale functies
- Vochtbalans bijhouden
- Niet te warm kleden of toedekken met beddengoed
Behandeling koorts
Koorts is een symptoom, geen ziekte. Het is van belang de oorzaak van de koorts te achterhalen. De meest voorkomende oorzaak is een infectie. Het onderdrukken van de koorts vermindert enkel het ziektegevoel. De ziekteduur wordt hierdoor niet korter.
Bij koorts die pas kortdurend aanwezig is kunnen de verschijnselen als hoofdpijn of spierpijn worden behandeld met paracetamol. Verder is het van belang goed te drinken, niet te warm te kleding/beddengoed en voldoende rust te nemen. Als de koorts niet zakt binnen 3 dagen moet er verder gekeken worden naar onderliggende oorzaken. Veel drinken is erg belangrijk om uitdroging te voorkomen. Drink bij voorkeur water, slappe thee en verse vruchtensappen.
Risicogroepen
- Diabetes mellitus
- Hart- en vaatziekten
- Astma en COPD
- Patiënten die een splenectomie hebben ondergaan (verwijderen van de milt)
- Immunologische aandoeningen
Bron: Ouderenzorg
Beeld: © Monstar Studio / stock.adobe.com
Gerelateerde artikelen
- Ondertemperatuur | Hypothermie
- Wat is de betekenis van ondertemperatuur bij infectieuze aandoeningen?
Wat is de betekenis van ondertemperatuur bij infectieuze aandoeningen?
