Kernboodschappen
- Wratten worden veroorzaakt door een onschuldige virale huidinfectie die over het algemeen spontaan geneest zonder littekenvorming.
- Adviseer (ouders van de) patiënten het natuurlijke beloop af te wachten.
- Behandeling is alleen aangewezen als de patiënt veel last heeft van de wratten.
- In dat geval maakt de huisarts samen met de patiënt (en zijn/haar ouders) een keuze tussen behandeling met salicylzuurzalf, cryotherapie of een combinatie van beide.
- Behandeling met monochloorazijnzuur (MCA) wordt niet aangeraden vanwege de toxiciteit.
Beleid voet- en handwratten
Voorlichting – geef uitleg over:
- het onschuldige karakter van hand- en voetwratten;
- het gunstige natuurlijke beloop.
Zelfzorgbehandelingen worden niet aangeraden vanwege gebrek aan bewijs voor de effectiviteit daarvan. Er zijn echter geen schadelijke effecten bekend. De effectiviteit van preventieve maatregelen, zoals niet op blote voeten lopen of het dragen van slippers in de douche, is niet bekend.
Bespreek met (ouders van) patiënten met wratten dat geen van de behandelingen een hoge effectiviteit heeft. Adviseer daarom om het natuurlijke beloop af te wachten. (Aanzienlijke) pijn kan een reden zijn om actief te gaan behandelen. Bij kinderen wordt aangeraden het kind nadrukkelijk te betrekken bij de keuze om wel of niet te behandelen, en bij de keuze voor een specifieke behandeling. Op basis van de overwegingen in Tabel 1 kunt u kiezen tussen behandeling met cryotherapie, salicylzuur of combinatietherapie. Op grond van de beschikbare onderzoeken is er geen reden om verschillende behandelingen aan te bevelen voor hand- of voetwratten. Behandeling met duct tape wordt afgeraden omdat er geen effectiviteit is aangetoond. Behandeling met monochloorazijnzuur (MCA) wordt niet aangeraden omdat de meerwaarde ten opzichte van bestaande behandelingen niet is aangetoond, terwijl het gebruik wel veiligheidsrisico’s kent.
Tabel 1. Behandelingsopties wratten
| Behandeling | Kenmerken | Voordelen | Nadelen | Meest geschikt voor |
| Salicylzuurzalf 40% | – De patiënt brengt zelf elke avond zalf aan op de wrat en bedekt de wrat met een pleister
|
– Is niet pijnlijk en geeft geen blaarvorming- De patiënt hoeft er niet voor naar de huisartsenpraktijk te komen |
– De patiënt moet langere tijd (max. 12 weken) elke dag smeren en plakken met pleisters- Meest voorkomende bijwerking: huidirritatie |
– Hand- en voetwratten |
| Cryotherapie | – De wrat wordt in de huisartsenpraktijk aangestipt met vloeibare stikstof- Kan eventueel elke 2-4 weken herhaald worden |
– Vergt geen dagelijkse inspanningen van de patiënt- Is kosteloos voor de patiënt |
– Is pijnlijk tijdens en na de behandeling en er kan zich een blaar vormen- Vloeibaar stikstof moet beschikbaar zijn in de huisartsenpraktijk- Kost tijd van de huisarts of praktijkassistente |
– Hand- en voetwratten |
| Combinatie salicylzuurzalf 40% en cryotherapie |
– Zie de afzonderlijke behandelingen | – Combinatie-behandeling verhoogt waarschijnlijk de kans op succes |
– Combinatie- behandeling veroorzaakt waarschijnlijk ook meer bijwerkingen |
– Als mono-therapie niet voldoende effectief is (zie de afzonderlijke behandelingen |
Bied voorlichtingsmateriaal aan en verwijs naar de informatie over wratten.
Behandeling
Cryotherapie
Verwijder voorafgaand aan de behandeling overtollig weefsel, bijvoorbeeld met een scalpelmesje. Leg de patiënt uit dat vloeibaar stikstof het (wratten)weefsel dood maakt. Tijdens, maar ook na de behandeling kan de patiënt een brandend gevoel en pijn ervaren. De ergste pijn verdwijnt binnen enkele seconden na het loslaten van het wattenstaafje. Na de behandeling kan een (bloed)blaar ontstaan.
Instructies voor de toepassing:
- Stip de wrat aan met een met watten omwonden staafje gedrenkt in vloeibare stikstof.
- Bevries tot een halo van 2 mm om de wrat verschijnt.
- Herhaal dit twee keer tijdens dezelfde sessie, steeds met een nieuw wattenstaafje.
- Herhaal de behandeling eventueel elke twee tot vier weken tot de wrat weg is of de hinder afgenomen is.
- Behandel niet langer dan drie maanden, omdat het genezingspercentage daarna niet meer toe lijkt te nemen.
Salicylzuur
Leg de patiënt uit dat salicylzuur een bijtend zuur is dat het wrattenweefsel kapot maakt. De behandeling kan gepaard gaan met irritatie van de huid.
Instructies voor de toepassing:
- Geef salicylzuurzalf 40%.
- Laat de zalf een keer per dag voor de nacht aanbrengen op de wrat.
- Instrueer de patiënt om de omliggende huid te beschermen met vaseline of een pleister waarin een uitsparing is geknipt voor de wrat.
- Bedek de wrat na het aanbrengen van de zalf met een pleister, zodat de zalf op de wrat blijft zitten.
- Adviseer de patiënt om regelmatig verweekte huid te verwijderen, bijvoorbeeld met een vijl, rasp of puimsteen.
- Behandel maximaal drie maanden.
Ga voor meer informatie naar de NHG-behandelrichtlijn Wratten >>
Bron: NHG-Behandelrichtlijn
Beeld: © tiler84 / Getty Images / iStock
