Conjunctivamelanoom (CM)

Het conjunctivamelanoom ontstaat in 70% van de gevallen uit PAM en in 30% ‘de novo’. In minder dan 1% ontstaat dit melanoom uit een pre-existente naevus. De incidentie van het conjunctivamelanoom wordt in Kaukasische bevolking geschat op 0,2–0,8 per miljoen inwoners, de tienjaarsmortaliteit varieert van 30–35%. De prognose wordt in belangrijke mate bepaald door de diepte van de verticale invasie. Een andere belangrijke factor is de aanwezigheid van PAM met atypie. Ongeveer 25–50% van de CM heeft een BRAF-mutatie, 18% heeft een NRAS-mutatie, er worden vrijwel geen C-KIT mutaties gezien, terwijl er geen GNAQ-mutaties worden gezien zoals in het choroideamelanoom.

De behandeling bestaat uit primaire chirurgische excisie van de tumor met meenemen van een sclera- of cornealamel, eventueel gecombineerd met diverse (mapping) biopten rondom de laesie, om de uitbreiding van PAM vast te stellen. Aanvullende behandeling bestaat uit brachytherapie, cryotherapie of alkylerende oogdruppels (mitomycine-C).

Bij de chirurgische excisie is een goede markering van het geëxcideerde weefsel essentieel. Melanomen van de caruncula of de tarsale conjunctiva zijn vaak lastiger te behandelen: deze moeten ruim worden geëxcideerd, waarbij meer weefsel verloren gaat dan bij melanomen van de conjunctiva bulbi. Een exenteratie van de orbita is soms een onvermijdelijke behandeling om tumorcontrole te krijgen.

Conjunctivamelanomen metastaseren lymfogeen naar de preauriculaire, submandibulaire en cervicale klieren. Sentinel node chirurgie wordt op dit moment niet routinematig toegepast. De prognose van het conjunctivamelanoom wordt mede bepaald door de dikte van de tumor (<1,5 mm leidt zelden tot letale tumoruitbreiding) en de lokalisatie van de laesie. Behandeling vindt plaats in gespecialiseerde oogheelkundige klinieken.