Invloeden op alcoholgebruik bij jongeren verder dan alleen omgeving
Recent onderzoek onder leiding van Rutgers University werpt nieuw licht op de factoren die samenhangen met alcoholgebruik bij jongeren. Uit de studie, gepubliceerd in Translational Psychiatry, blijkt dat niet alleen de sociale context, maar ook genetische aanleg en individuele eigenschappen zoals impulsiviteit bijdragen aan de kans dat jongeren op jonge leeftijd alcohol proberen.
De onderzoekers baseerden hun bevindingen op gegevens uit het Adolescent Brain Cognitive Development (ABCD) onderzoek – de grootste langlopende studie naar hersenontwikkeling en gezondheid van kinderen in de Verenigde Staten. Sinds de leeftijd van negen worden bijna 12.000 jongeren gevolgd tot ze achttien zijn, met onder andere aandacht voor mentale gezondheid en middelengebruik.
Alcoholgebruik en het risico op latere problemen
Consumptie van alcohol in de vroege adolescentie wordt geassocieerd met een verhoogd risico op mentale gezondheidsproblemen, stoornissen in middelengebruik en cognitieve beperkingen. Het herkennen van factoren die leiden tot een vroege kennismaking met alcohol is belangrijk om passende preventieve maatregelen te kunnen nemen, vooral voor jongeren die hier extra gevoelig voor zijn.
Persoonlijke en genetische factoren als voorspellers
Volgens onderzoeksleider Sarah Brislin, psychiater aan Rutgers Robert Wood Johnson Medical School, is het risico op vroeg alcoholgebruik niet uitsluitend te verklaren vanuit de thuissituatie of blootstelling aan middelen door ouders. Individuele kenmerken, zoals genetische aanleg voor gedragsontremming en impulsiviteit, bleken eveneens van invloed.
De onderzoekers identificeerden drie belangrijke momenten in de ontwikkeling van alcoholgebruik:
- De leeftijd waarop een jongere zijn of haar eerste slok alcohol neemt
- De leeftijd waarop een eerste volledig glas wordt gedronken
- De tijd die verstrijkt tussen deze twee momenten
Zowel genetische risicoscores als hersenbeelden, psychologische metingen en gegevens over de leefomgeving werden gecombineerd om te onderzoeken welke factoren deze momenten beïnvloeden.
Van slok tot glas: een ander mechanisme
De overgang van een eerste slok naar een volwaardig glas bleek vooral samen te hangen met individuele kenmerken, zoals prikkelzoekend gedrag en genetische gevoeligheid. De thuisomgeving had vooral invloed op het moment van de eerste blootstelling, maar speelde een beperktere rol bij verdere stappen in het gebruik.
Brislin licht toe dat de bevindingen wijzen op een samenspel van meerdere factoren. De genetische bijdrage – met name de aanleg voor impulsief en ontremd gedrag – bleef voorspellend, zelfs wanneer andere variabelen werden meegenomen. Deze inzichten bieden aanknopingspunten voor gericht preventiebeleid.
