Wat is Inappropriate Sinus Tachycardie (IST)?
Inappropriate Sinus Tachycardie (IST), ook wel ‘ongepaste sinustachycardie’ genoemd, is een zeldzame hartritmestoornis die vaker voorkomt bij jonge vrouwen. Bij IST is de hartslag in rust overdag hoger dan normaal, vaak boven de 100 slagen per minuut. Dit gebeurt zonder een duidelijke onderliggende oorzaak zoals een andere hartaandoening of medicijngebruik. De exacte oorzaak is niet bekend, maar er kan sprake zijn van een afwijking in de sinusknoop of de regulatie ervan.
Hoe werkt de sinusknoop bij IST?
De sinusknoop is de natuurlijke pacemaker van het hart en bepaalt de hartslag. Normaal gesproken reageert de sinusknoop op de behoefte van het lichaam door prikkels af te geven. Bij IST geeft de sinusknoop echter meer prikkels dan nodig, wat leidt tot een verhoogde hartslag, zelfs in rust. Waar de normale hartslag in rust tussen de 60 en 100 slagen per minuut ligt, kan deze bij IST aanzienlijk hoger zijn.
Symptomen van IST
De klachten bij IST variëren van milde symptomen tot ernstigere beperkingen. Veelvoorkomende symptomen zijn:
- Versnelde hartslag in rust
- Hartkloppingen
- Abnormale toename van de hartslag bij minimale inspanning
- Vermoeidheid en kortademigheid
- Duizeligheid of flauwvallen
Sommige patiënten ervaren nauwelijks symptomen, terwijl anderen ernstige beperkingen ondervinden, vooral bij inspanning. De klachten kunnen ook angstgevoelens veroorzaken, wat de symptomen verder verergert.
Diagnose van IST
Het vaststellen van IST kan uitdagend zijn, omdat de klachten overlappen met die van andere hartritmestoornissen. Meestal wordt een Holteronderzoek uitgevoerd om de hartslag gedurende 24 uur te monitoren. Hierbij kan IST worden onderscheiden van andere aandoeningen zoals:
1. POTS (Postural Orthostatisch Tachycardie Syndroom): Bij POTS stijgt de hartslag bij verandering van houding, zoals opstaan. Dit kan worden uitgesloten met een kanteltafeltest.
2. SNRT (Sinus Node Reentrant Tachycardia): Bij SNRT ontstaat een snelle hartslag door een prikkel die rondcirkelt in de sinusknoop. SNRT treedt plotseling op en stopt ook abrupt, terwijl IST langdurig aanwezig is.
Behandeling van IST
Behandeling is niet altijd noodzakelijk, vooral als de klachten mild zijn en de patiënt er weinig hinder van ondervindt. Indien behandeling gewenst is, kan het traject variëren afhankelijk van de ernst van de klachten.
Voorlichting en leefstijladviezen
Een goede uitleg over IST kan veel angst en onzekerheid bij patiënten wegnemen. Wanneer patiënten weten dat IST geen levensbedreigende aandoening is, kunnen de klachten vaak verminderen. Bespreek met de patiënt mogelijke aanpassingen in de leefstijl, zoals:
- Het vermijden van stimulerende middelen zoals cafeïne, alcohol, tabak en drugs.
- Het opstellen van een geleidelijk trainingsprogramma in overleg met de arts.
- Vermijden van stressvolle en angstige situaties.
Medicamenteuze behandeling
Er zijn verschillende medicamenteuze opties voor IST, maar elke behandeling heeft zijn voor- en nadelen:
- Ivabradine: Dit middel verlaagt de hartslag en lijkt goed te verdragen, maar er zijn nog onduidelijkheden over de risico’s bij langdurig gebruik.
- Bètablokkers: Deze medicijnen kunnen de hartslag verlagen, maar vereisen vaak hoge doseringen die bijwerkingen zoals chronische vermoeidheid kunnen veroorzaken.
- Combinatie van Ivabradine en Bètablokkers: Dit kan soms effectiever zijn dan de medicijnen afzonderlijk, maar vereist zorgvuldige monitoring.
Katheterablatie
Als medicatie niet voldoende helpt, kan katheterablatie overwogen worden. Hierbij wordt de sinusknoop deels uitgeschakeld. Deze ingreep is echter niet zonder risico en biedt niet altijd een blijvende oplossing. Indien de volledige sinusknoop wordt uitgeschakeld, is een pacemaker noodzakelijk om het hartritme te reguleren.
Veelgestelde vragen
1. Hoe onderscheid ik IST van andere hartritmestoornissen?
IST kan lastig te onderscheiden zijn vanwege de overlap met andere aandoeningen zoals POTS of SNRT. Holteronderzoek en aanvullende tests zoals een kanteltafeltest kunnen helpen bij de diagnose.
2. Wanneer moet ik een patiënt met IST doorverwijzen naar een cardioloog?
Verwijzing is aangewezen bij ernstige klachten, wanneer medicatie niet voldoende helpt of als er twijfel bestaat over de diagnose.
3. Is leefstijlinterventie voldoende bij de behandeling van IST?
In sommige gevallen kunnen leefstijlaanpassingen zoals het vermijden van cafeïne en stress al verlichting bieden. Bij ernstigere klachten is vaak aanvullende medicatie of een interventie nodig.
