Op 17 april 2024 heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) opnieuw een stijging van kinkhoestmeldingen gemeld. In de eerste twee weken van april alleen al werden ruim 1800 gevallen van kinkhoest gerapporteerd, waarvan ongeveer 50 bij baby’s. Tot die datum in 2024 zijn in totaal 5.303 mensen met kinkhoest gemeld, waaronder 276 baby’s. Deze aantallen zijn alarmerend hoog in vergelijking met voorgaande jaren, zelfs toen de COVID-19-pandemie nog niet speelde. Bijna de helft van de baby’s met kinkhoest moest worden opgenomen in het ziekenhuis.
Hoewel de cijfers van huisartsen tonen dat het aantal patiënten met kinkhoestklachten de laatste 1-2 weken iets afneemt, blijft de situatie zorgwekkend. Vooral het aantal zuigelingen dat met kinkhoestklachten naar de huisarts gaat, lijkt voorzichtig af te nemen.
Beleid kinkhoest bij huisartsen
Om de verspreiding van kinkhoest te beperken geldt het volgende advies voor huisartsen over het te voeren beleid bij kinkhoest.
- Indien een patiënt met vermoeden van kinkhoest deel uitmaakt van een gezin met een onvolledig gevaccineerde zuigeling of hoogzwangere: verricht aanvullend onderzoek naar kinkhoest en geef antibiotica (profylaxe) aan alle gezinsleden.
- Verwijs een zuigeling < 6 maanden bij een vermoeden van kinkhoest.
- De volledige adviezen voor huisartsen over het te voeren beleid bij vermoeden van kinkhoest zijn opgenomen in de NHG-Standaard Acuut hoesten.
Sterfte door kinkhoest
In april ontving het RIVM ook melding van het overlijden van een persoon ouder dan 80 jaar als gevolg van kinkhoest. Dit tragische nieuws volgt op eerdere meldingen van vier sterfgevallen bij baby’s eerder in het jaar.
Voor de invoering van vaccinatie tegen kinkhoest in 1957 stierven elk jaar ongeveer 200 kinderen aan de ziekte. Dankzij de vaccinatie is dit aantal sterk gedaald. In 2024 zijn tot nu toe 5 overlijdens gemeld als gevolg van kinkhoest.
Is kinkhoest echt terug van weggeweest?
Momenteel zien we een zorgwekkende trend waarbij kinkhoest en mazelen steeds vaker voorkomen in Europa. Half februari meldde het RIVM een golf van kinkhoest in Nederland, terwijl het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) waarschuwde voor uitbraken van mazelen in 40 van de 53 Europese landen. Volgens deskundigen fungeren deze ziekten als een waarschuwingssignaal voor dalende vaccinatiegraden.
Kinkhoest wordt veroorzaakt door een bacterie en het vaccin beschermt niet alleen tegen ziekte, maar ook tegen verspreiding. Echter, de bacterie circuleert altijd in meer of mindere mate, zelfs onder gevaccineerde mensen. Van de 8-jarigen in Nederland is tachtig tot negentig procent in aanraking geweest met de kinkhoestbacterie.
De vraag rijst of we ook minder besmettelijke ziekten zoals polio en difterie weer zullen zien opduiken in Nederland. De algemene aanname is dat een vaccinatiegraad van minstens negentig procent noodzakelijk is om infecties onder controle te houden. Als dit percentage verder daalt, bestaat het risico dat dergelijke infectieziekten weer de kop opsteken.
