Nu door de corona-epidemie veel patiënten soms wekenlang in buikligging op de ic moeten liggen, kan er decubitus ontstaan, zelfs in het gezicht. Ook zorgverleners kunnen decubitus krijgen omdat ze vanwege de coronazorg de hele dag strakke maskers moeten dragen. Hoewel deze vormen van decubitus zeker een actueel probleem zijn, zijn dit toch bijzondere/uitzonderlijke gevallen. Decubitus komt veel vaker voor op de hiel en het sacrum dan in het gezicht.
WCS-model of TIME-model
Voor de lokale beoordeling van een decubituswond wordt geadviseerd om het WCS-model of het TIME-model. Het WCS-model is een betrouwbaar en accuraat meetinstrument om de kleur (zwart, geel en/of rood) van de wond te kunnen vaststellen en wordt wereldwijd toegepast. Dit model is ontwikkeld door de Zweedse dermatoloog Lars Hellgren in samenwerking met het Nederlands Kenniscentrum Wondzorg.
Het TIME-model is een gedetailleerder model dat vooral bij complexe wonden wordt toegepast. Dit model beschrijft de wond op basis van vier lokale kenmerken: weefsel, infectie, vochtigheid en wondranden (zie model). Het doel van het TIME-model is het creëren van een gezonde wond, zonder dood weefsel en ziekteverwekkende bacteriën, met weinig wondvocht en een goede doorbloeding. Pas als dat alles is bereikt kan een wond dicht granuleren (genezen).
| Het TIME-model richt zich in 4 stappen op de verschillende factoren die de genezing van de wond beïnvloeden.
STAP 1. ‘TISSUE’/HET WEEFSEL (IS ER VITAAL- OF DOOD WEEFSEL?)Verwijder dood weefsel (debridement) chirurgisch (door een arts) of door madentherapie. STAP 2. INFECTIE (IS ER INFECTIE OF ONTSTEKING?)Reinig de wond en zorg voor infectiebestrijding door het spoelen van de wond of antibacteriële wondbehandelingsproducten. STAP 3. ‘MOISTURE’/DE VOCHT(ON)BALANS ( IS DE WOND TE VOCHTIG OF TE DROOG?)Zorg voor een goede vochtbalans (voorkom uitdroging en verweking van wondranden door vochtregulerende wondbehandelingsproducten en het beschermen van wondranden. STAP 4. ‘EDGE’/DE WONDRAND (IS ER EEN NIET-SLUITENDE, OF ONDERMIJNENDE WONDRAND?)Als de eerste 3 stappen met goed resultaat zijn doorlopen is een genezingsproces zichtbaar vanuit de wondranden en/of vanuit het midden van de wond. |
Preventie en interventies
Na het ontstaan van een decubituswond moeten de volgende twee interventies plaatsvinden: intensiveren van de preventieve maatregelen en behandelen van de decubituswond. Het intensiveren van de preventieve maatregelen is gericht op het verminderen van druk- en schuifkrachten. De richtlijn adviseert om vast te stellen waar sprake is of kan zijn van druk- en schuifkrachten en deze zoveel mogelijk te beperken, bijvoorbeeld door een houdingsverandering. Verder kan een drukverlagend matras of kussen uitkomst bieden. De werkgroep benadrukt dat deze hulpmiddelen aanvullend zijn op wisselhoudingsschema’s en dat met die wisselschema’s doorgegaan moet worden. De houdingsveranderingen zijn volgens de werkgroep verreweg het belangrijkst om decubitus te voorkomen. Er moet voorkomen dat de patiënt op de decubituswond zit of ligt. Daarnaast kunnen andere, hoogwaardiger materialen gebruikt worden.
Manifeste decubituswond
Ook in geval van een manifeste decubituswond moet doorgegaan worden met de preventieve maatregelen. Daarnaast moet worden nagegaan wat de oorzaak van de decubituswond is. Daar moeten interventies op worden ingezet. Als de decubituswond niet binnen twee weken verbetert, dan moet de patiënt naar een expert wondbehandeling verwezen worden.
Naar de Richtlijn Decubitus
Naar de Samenvattingskaart
Bron: V&VN, Radboudumc en HAN University of Applied Sciences. Richtlijn Decubitus, 1 maart 2021
Beeld: © vishalgokulwale / stock.adobe.com
