Hartritmestoornissen

Wat is een hartritmestoornis?

Een hartritmestoornis ontstaat wanneer het hart niet in een normaal ritme pompt, wat kan leiden tot een te snelle, te langzame of onregelmatige hartslag. Het hart moet zich vullen met bloed en samentrekken om dat bloed door het lichaam te pompen. Wanneer dit proces verstoord is, kan dit klachten veroorzaken zoals hartkloppingen, duizeligheid en soms zelfs hartstilstand.

Er zijn verschillende soorten hartritmestoornissen, afhankelijk van waar in het hart het probleem zich voordoet. Sommige ritmestoornissen zijn tijdelijk en andere kunnen een meer chronisch karakter hebben.

Symptomen van een hartritmestoornis

De symptomen van een hartritmestoornis kunnen variëren afhankelijk van het type en de ernst van de aandoening. Patiënten ervaren vaak een of meerdere van de volgende symptomen:

• Hartkloppingen en -overslagen: Dit is één van de meest voorkomende klachten bij hartritmestoornissen. De patiënt heeft het gevoel dat het hart snel of onregelmatig klopt, wat soms gepaard gaat met een plotselinge, onregelmatige hartslag.
• Duizeligheid en (bijna) flauwvallen: Door een verminderde bloeddoorstroming naar de hersenen kan duizeligheid optreden. In ernstigere gevallen kan dit zelfs leiden tot flauwvallen.
• Kortademigheid: Als het hart niet efficiënt genoeg pompt, kan er onvoldoende zuurstofrijk bloed naar de longen en andere organen worden gestuurd, wat leidt tot kortademigheid. Dit kan vooral merkbaar zijn bij lichamelijke inspanning.
• Pijn of druk op de borst: Dit symptoom kan wijzen op een verstoorde bloedcirculatie of een onderliggende hartaandoening. Bij sommige patiënten is er sprake van een pijnlijk of drukkend gevoel in de borst, wat ook kan samenhangen met andere aandoeningen zoals angina pectoris.
• Misselijkheid: Deze klacht kan optreden door verminderde bloedtoevoer naar het maag-darmstelsel, wat leidt tot ongemak en misselijkheid.
• Gevoel van angst of benauwdheid: Veel patiënten met hartritmestoornissen ervaren een angstig of benauwd gevoel, wat vaak samenhangt met de lichamelijke symptomen van de stoornis zelf.

Hoewel niet alle patiënten klachten ervaren, kunnen de symptomen een aanzienlijke impact hebben op het dagelijks functioneren. Soms verdwijnen de klachten vanzelf, maar in andere gevallen kunnen ze zich verergeren of verergeren, wat medische interventie noodzakelijk maakt.

Soorten hartritmestoornissen

Er zijn verschillende soorten hartritmestoornissen, elk met specifieke kenmerken en behandelingsopties. De meest voorkomende soorten zijn:

• AV-blok: Bij een AV-blok wordt de elektrische prikkel tussen de hartboezems en -kamers vertraagd of geblokkeerd. Dit leidt tot een vertraagd hartritme. Het AV-blok kan variëren in ernst, van een gedeeltelijke blokkade tot een volledige blokkade, die kan leiden tot een te trage hartslag (bradycardie) en symptomen zoals duizeligheid en flauwvallen. In ernstige gevallen kan een pacemaker noodzakelijk zijn om het ritme te reguleren.
• Boezemfibrilleren: Deze aandoening ontstaat door extra elektrische signalen in de hartboezems, wat resulteert in een zeer onregelmatig en vaak te snel hartritme. Dit kan leiden tot hartkloppingen, kortademigheid en een verhoogd risico op beroertes door de verminderde efficiëntie van het bloedpompen. De behandeling kan bestaan uit medicijnen om het ritme te controleren of een elektrische shock om het normale ritme te herstellen.
• AVNRT (Atriale Ventriculaire Nodal Reentry Tachycardie): Dit type hartritmestoornis wordt veroorzaakt door een cirkelbeweging van de elektrische prikkels in de AV-knoop, wat resulteert in een snel maar regelmatig hartritme. AVNRT komt vaak voor bij jonge, anders gezonde mensen en kan acuut optreden. Behandeling kan bestaan uit medicatie of een katheterablatie.
• Boezemflutter: Bij boezemflutter zijn er snelle elektrische signalen in de boezems, maar de AV-knoop blokkeert een deel van deze signalen, waardoor het hartritme sneller maar regelmatig blijft. Boezemflutter komt vaak voor in combinatie met boezemfibrilleren en kan leiden tot hartkloppingen en een verhoogd risico op trombose.
• Ventrikelfibrilleren: Dit is een ernstige aandoening waarbij de hartkamers chaotisch geprikkeld worden, waardoor ze niet in staat zijn om bloed rond te pompen. Ventrikelfibrilleren is levensbedreigend en leidt tot hartstilstand als het niet snel behandeld wordt. Cardiopulmonale reanimatie (CPR) en elektrische defibrillatie zijn vaak noodzakelijk.

Oorzaken van hartritmestoornissen

De oorzaken van hartritmestoornissen kunnen variëren, maar enkele veelvoorkomende factoren zijn:

• Leeftijd: Naarmate mensen ouder worden, nemen de risico’s voor het ontwikkelen van hartritmestoornissen toe, vaak als gevolg van veroudering van het hartweefsel.
• Erfelijkheid: Sommige hartritmestoornissen, zoals het lange QT-syndroom of het Brugada-syndroom, zijn genetisch bepaald. Een familiegeschiedenis van hartziekten kan de kans op het ontwikkelen van ritmestoornissen vergroten.
• Hartziekten: Aandoeningen zoals coronaire hartziekten, hartfalen, of hartinfarcten kunnen de elektrische prikkels in het hart verstoren, wat leidt tot ritmestoornissen.
• Schildklierproblemen: Zowel hypothyreoïdie als hyperthyreoïdie kunnen het hartritme beïnvloeden, omdat schildklierhormonen een belangrijke rol spelen in het reguleren van de hartfunctie.
• Medicijnen en middelen: Bepaalde medicijnen, zoals bètablokkers, en middelen zoals alcohol of drugs kunnen het hartritme verstoren. Het stoppen of aanpassen van medicatie kan nodig zijn om het ritme te stabiliseren.

Diagnose van een hartritmestoornis

Om een hartritmestoornis te diagnosticeren, voert de arts verschillende onderzoeken uit, waaronder:

• ECG (Elektrocardiogram): Dit is de standaardmethode om het elektrische ritme van het hart vast te stellen. Het ECG toont afwijkingen in het hartritme en helpt bij het identificeren van specifieke ritmestoornissen.
• Holteronderzoek: Dit is een 24- of 48-uur durend draagbaar ECG dat wordt gebruikt om het hartritme over een langere periode te monitoren. Dit is vooral nuttig bij patiënten die episodische symptomen ervaren.
• Eventrecorder: Dit is een apparaat dat patiënten meerdere weken dragen om het hartritme te registreren. Dit kan helpen bij het detecteren van ritmestoornissen die sporadisch optreden.
• Inspanningstest: Hiermee wordt het hartritme onderzocht onder fysieke belasting. Dit is nuttig om ritmestoornissen die alleen bij inspanning optreden te identificeren.
• Echocardiogram: Dit biedt een beeld van de hartstructuur en -functie en kan helpen bij het opsporen van onderliggende hartziekten die ritmestoornissen kunnen veroorzaken.

Behandeling van hartritmestoornissen

De behandeling van een hartritmestoornis hangt af van het type stoornis en de symptomen van de patiënt. Behandelopties kunnen zijn:

• Medicatie: Anti-aritmische medicijnen kunnen helpen om het hartritme te reguleren en symptomen te verlichten.
• Elektrocardioversie: Dit is een behandeling waarbij een gecontroleerde elektrische schok wordt gegeven om het normale hartritme te herstellen.
• Katheterablatie: Bij deze procedure worden de afwijkende elektrische paden in het hart vernietigd, wat helpt om het ritme te normaliseren.
• Pacemaker of ICD: Voor patiënten met een te trage hartslag of risico op hartstilstand kan een pacemaker of implanteerbare cardioverter-defibrillator (ICD) nodig zijn om het ritme te reguleren en levensbedreigende ritmestoornissen te voorkomen.

Leven met een hartritmestoornis

Leven met een hartritmestoornis vereist vaak aanpassingen in levensstijl. Regelmatige controle, medicatiebeheer en het vermijden van triggers zoals overmatige alcohol- of cafeïneconsumptie zijn belangrijk. Daarnaast kan een gezonde levensstijl, met voldoende beweging, een gezond gewicht en stressmanagement, de symptomen helpen beheersen.

Veelgestelde vragen

1. Hoe kan ik een hartritmestoornis bij een patiënt herkennen?

De symptomen zoals hartkloppingen, duizeligheid, pijn op de borst en kortademigheid kunnen wijzen op een hartritmestoornis. Een ECG is de meest betrouwbare methode om de diagnose te stellen.

2. Is hartritmestoornis erfelijk?

Ja, sommige hartritmestoornissen hebben een genetische oorsprong. Als er sprake is van familieleden met ritmestoornissen, moet een arts dit meenemen in de beoordeling.

3. Wat kan ik doen om mijn risico op hartritmestoornissen te verlagen?

Een gezonde levensstijl, waaronder regelmatige lichaamsbeweging, een gebalanceerd dieet, en het vermijden van overmatig alcoholgebruik en roken, kan helpen het risico op hartritmestoornissen te verlagen.