Depressie en zwangerschapsdiabetes: een samenhang die meer aandacht verdient
Een internationale groep onderzoekers heeft vastgesteld dat vrouwen die tijdens hun zwangerschap depressieve klachten ervaren, vaker zwangerschapsdiabetes ontwikkelen. Dit verband kwam naar voren uit een meta-analyse die werd gepubliceerd in Frontiers in Endocrinology en gebaseerd is op gegevens van ruim 125.000 zwangeren wereldwijd.
De bevindingen benadrukken het belang van vroege psychologische ondersteuning en gerichte screening binnen de prenatale zorg, niet alleen om het mentale welzijn te bevorderen, maar ook om het lichamelijke risico voor moeder en kind te beperken.
Hoe depressie de stofwisseling beïnvloedt
Ongeveer één op de zeven zwangeren ontwikkelt zwangerschapsdiabetes (GDM). Depressie komt eveneens veel voor tijdens de zwangerschap en kan invloed hebben op hormonale en ontstekingsprocessen in het lichaam.
Bij depressieve klachten raakt de hypothalamus-hypofyse-bijnier-as (HPA-as) ontregeld, wat leidt tot een verhoogd cortisolniveau en ontstekingsactiviteit. Deze veranderingen verminderen de insulinegevoeligheid en kunnen zo bijdragen aan een verstoorde glucosestofwisseling.
Daarnaast gaan depressieve symptomen vaak samen met minder beweging, een onregelmatig voedingspatroon en slechter slapen — factoren die het risico op GDM verder vergroten.
Onderzoeksopzet
De onderzoekers doorzochten meerdere medische databanken, waaronder PubMed, Embase, de Cochrane Library en Wanfang, tot juni 2025. Alleen observationele studies die de relatie tussen depressie tijdens de zwangerschap en GDM onderzochten, werden meegenomen.
Depressie werd vastgesteld met behulp van erkende meetinstrumenten zoals de Edinburgh Postnatal Depression Scale (EPDS), de Self-Rating Depression Scale (SDS), en de Hospital Anxiety and Depression Scale (HAD). De diagnose zwangerschapsdiabetes werd doorgaans bevestigd met een orale glucosetolerantietest (OGTT).
De kwaliteit van de studies werd beoordeeld volgens de Newcastle-Ottawa Scale (NOS). Alleen onderzoeken met een voldoende hoge score werden opgenomen in de meta-analyse.
Resultaten
In totaal voldeden acht studies aan de inclusiecriteria, uitgevoerd tussen 2013 en 2021 in de Verenigde Staten, Australië en China. Samen omvatten deze studies 125.451 vrouwen.
De gecombineerde analyse liet zien dat vrouwen met depressieve symptomen een 37% hoger risico hadden op zwangerschapsdiabetes (odds ratio 1,37; 95%-betrouwbaarheidsinterval 1,20–1,54). De verschillen tussen de studies waren gering (I² = 9%), wat duidt op een stabiel en reproduceerbaar verband.
Subgroepanalyses – uitgesplitst naar land, onderzoeksopzet en gebruikte meetmethode – bevestigden deze samenhang. Ook wanneer de grootste studies werden weggelaten, bleven de resultaten nagenoeg gelijk. Er werd geen aanwijzing gevonden voor publicatiebias.
Een beperking was dat de meeste studies niet vermeldden of de deelnemers antidepressiva gebruikten. Hierdoor blijft onduidelijk in hoeverre medicatie het metabole risico heeft beïnvloed.
Klinische betekenis
De resultaten suggereren dat depressieve klachten tijdens de zwangerschap kunnen wijzen op een verhoogde metabole kwetsbaarheid. Hoewel het onderzoek geen oorzakelijk verband aantoont, is het consistent over verschillende landen en meetinstrumenten heen.
Voor huisartsen en verloskundigen betekent dit dat vroege signalering van depressieve symptomen – bijvoorbeeld met de EPDS in het eerste trimester – waardevol kan zijn. Het stelt zorgverleners in staat om vrouwen tijdig door te verwijzen voor psychologische ondersteuning en zo nodig eerder een OGTT uit te voeren.
Daarnaast kunnen leefstijladviezen rond voeding, beweging en slaappatroon worden afgestemd op deze risicogroep, om complicaties tijdens de zwangerschap te voorkomen.
