Tropische infectieziekten kunnen ernstige gevolgen hebben en vereisen een gerichte aanpak. Ontdek de symptomen, diagnosemethoden en behandelingen die voor huisartsen relevant zijn.
Bij patiënten die recent in het buitenland zijn geweest, is het essentieel om tropische infectieziekten in overweging te nemen. Verschillende bacteriële, virale en parasitaire aandoeningen kunnen leiden tot ernstige complicaties. Dit artikel behandelt enkele veelvoorkomende tropische infecties, hun symptomen, diagnose en behandelingsopties.
Virale infecties
Teken-encefalitis
Teken-encefalitis is een vorm van hersenontsteking die wordt overgedragen door teken besmet met het FSME-virus (Früh Sommer Meningo Encephalitis).
- Verspreidingsgebied: Balkan, Finland, Zweden, Denemarken, Oost-Frankrijk, Oostenrijk, Zuid-Duitsland.
- Symptomen: Initieel koorts, hoofdpijn en algemene malaise. In ernstige gevallen kan het leiden tot meningitis of encefalitis met neurologische complicaties.
- Diagnose en behandeling: Serologisch onderzoek bevestigt de diagnose. Behandeling is symptomatisch; vaccinatie wordt aanbevolen voor reizigers naar risicogebieden.
Hepatitis A
Hepatitis A is een virale leverontsteking die vooral via besmet voedsel en water wordt overgedragen.
- Verspreidingsgebied: Subtropische en tropische gebieden, evenals delen van Turkije, Tunesië en Egypte.
- Symptomen: Moeheid, misselijkheid, buikpijn, diarree en geelzucht.
- Diagnose en behandeling: Serologische testen bevestigen de infectie. Er is geen specifieke behandeling; vaccinatie is de beste preventie.
Dengue
Dengue wordt overgebracht door muggen en treft jaarlijks miljoenen mensen wereldwijd.
- Verspreidingsgebied: Tropische en stedelijke gebieden, waaronder Zuid-Amerika, het Caribisch gebied en delen van Europa.
- Symptomen: Koorts, huiduitslag, spier- en gewrichtspijn. In ernstige gevallen kan dengue hemorrhagische koorts optreden.
- Diagnose en behandeling: Serologische testen en PCR-diagnostiek. Behandeling is ondersteunend; er is nog geen specifieke therapie.
Chikungunya
Dit virus wordt eveneens door muggen overgedragen en veroorzaakt langdurige gewrichtspijn.
- Verspreidingsgebied: Voornamelijk Azië, maar ook vastgesteld in delen van Europa.
- Symptomen: Koorts, huiduitslag en gewrichtspijn, die weken tot maanden kan aanhouden.
- Diagnose en behandeling: Serologie of PCR bevestigt de infectie. Behandeling is symptomatisch.
West Nile-virus
Dit virus circuleert onder trekvogels en wordt door muggen op mensen overgebracht.
- Verspreidingsgebied: Middellandse Zeegebied, Midden-Europa, Verenigde Staten en Canada.
- Symptomen: Meestal mild met koorts, hoofdpijn en huiduitslag. Soms kan ernstige neuro-invasieve ziekte optreden.
- Diagnose en behandeling: Serologisch onderzoek of PCR. Therapie is ondersteunend.
Bacteriële infecties
Buiktyfus
Buiktyfus wordt veroorzaakt door de bacterie Salmonella typhi en verspreidt zich via besmet voedsel en water.
- Verspreidingsgebied: Azië, Afrika en Latijns-Amerika, vooral onder reizigers en backpackers.
- Symptomen: Koorts, hoofdpijn, obstipatie, soms bloederige diarree en later neurologische symptomen. Ernstige complicaties zoals darmperforatie zijn mogelijk.
- Diagnose en behandeling: Bloedkweek of serologische testen. Behandeling met antibiotica zoals ciprofloxacine of azitromycine.
Parasitair overgedragen ziekten
Malaria
Malaria wordt veroorzaakt door Plasmodium parasieten en overgebracht door muggen.
- Verspreidingsgebied: Tropische en subtropische gebieden.
- Symptomen: Koorts, koude rillingen en malaise, vaak in cycli. Malaria tropica kan fataal zijn.
- Diagnose en behandeling: Bloeduitstrijkje of PCR-diagnostiek. Behandeling afhankelijk van Plasmodium soort; artesunaat bij ernstige gevallen.
Vossen- en hondenlintworm
Deze parasitaire infectie veroorzaakt ernstige orgaanschade bij mensen.
- Verspreidingsgebied: Midden-Europa, met name tussen het Zwarte Woud en Noord-Italië.
- Symptomen: Buikpijn, geelzucht, longklachten of neurologische problemen.
- Diagnose en behandeling: Beeldvorming en serologische testen. Behandeling bestaat uit antiparasitaire middelen en soms chirurgie.
Preventie en advies aan huisartsen
Voor reizigers naar risicogebieden is preventieve voorlichting essentieel. Vaccinaties tegen hepatitis A, buiktyfus en gele koorts kunnen ernstige ziekten voorkomen. Voor malaria zijn profylactische medicijnen beschikbaar. Hygiëne en bescherming tegen insectenbeten blijven belangrijke preventieve maatregelen.
Veelgestelde vragen
1. Wanneer moet ik denken aan een tropische ziekte bij een patiënt?
Bij onverklaarde koorts, gastro-intestinale klachten of neurologische symptomen bij een patiënt die recent in een endemisch gebied is geweest. Een uitgebreide reisanamnese is cruciaal.
2. Hoe onderscheid ik dengue van andere virale infecties?
Dengue kenmerkt zich door hoge koorts, een kenmerkende huiduitslag en spierpijn. Bloedonderzoek kan trombocytopenie en verhoogde leverenzymen tonen. PCR- of serologische tests bevestigen de diagnose.
3. Welke tropische ziekten moeten direct worden gemeld?
Malaria, gele koorts, buiktyfus en bepaalde virale infecties zoals het West Nile-virus vallen onder meldingsplichtige infectieziekten. Raadpleeg de lokale richtlijnen voor meldingsprocedures.
