De behandeling van jeuk (pruritus) zonder aanwijsbare oorzaak berust vooral op algemene maatregelen en indifferente lokale therapie. Vochtvasthoudende en koelende middelen zijn het belangrijkst. Medicatie (lokaal of systemisch) kan zinvol zijn bij specifieke oorzaken, maar men moet zeer alert zijn op schadelijke bijeffecten.
Van veel systemische middelen is de werkzaamheid alleen aangetoond bij jeuk door zeer specifieke oorzaken. De toepassing bij jeuk is vaak off-label.
Antihistaminica
Orale antihistaminica blokkeren de productie van histamine door mestcellen en zouden daarom effectief zijn bij urticaria. De gegevens over hun effectiviteit bij jeuk e.c.i. zijn echter beperkt. Het sederende effect van antihistaminica zoals hydroxyzine is vooral zinvol bij mensen met nachtelijke jeuk.
Therapeutische mogelijkheden bij jeuk.
|
Interventie
|
Opmerkingen
|
Winst
|
Bewijs
|
|---|---|---|---|
|
Sterke aanbeveling
|
|||
|
Algemene adviezen en vochtvasthoudende of vette crème
|
vooral bij droge huid
|
substantieel
|
expertpanel
|
|
Lokale koelende middelen
|
crèmes, schudsels of zalven met bijvoorbeeld zinkoxide, menthol, calamine of fenol
|
gemiddeld
|
expertpanel
|
|
Matige/zwakke aanbeveling
Lokale therapie
|
|||
|
• corticosteroïden lokaal
|
alleen bij inflammatoire huidaandoeningen
|
gemiddeld
|
goed
|
|
• tacrolimus/pimecrolimus lokaal
|
bij verschillende huidaandoeningen
|
gemiddeld
|
matig
|
|
• lokale anesthetica
|
klein
|
expertpanel
|
|
|
Systemische therapie
|
|||
|
• antihistaminica oraal
|
effectief bij urticaria of nachtelijke jeuk, twijfelachtig bij andere indicatie
|
gemiddeld
|
laag
|
|
• antidepressiva
|
vooral SSRI’s bij niet-dermatologische jeuk
|
gemiddeld
|
laag
|
|
• opiaatreceptorantagonisten (naltrexon)
|
gemiddeld
|
matig
|
|
|
• anti-epileptica (gabapentine, pregabaline)
|
vooral neuropathische jeuk
|
gemiddeld
|
matig
|
|
• immunosuppressiva
|
bij atopische dermatitis
|
klein
|
matig
|
|
• neurokinine-1-receptorantagonist (aprepitant)
|
bij therapieresistente jeuk, tweede lijn
|
gemiddeld
|
laag
|
|
• corticosteroïden oraal of intraveneus
|
in noodgevallen kortdurend
|
gemiddeld
|
expertpanel
|
|
• rifampicine en colestyramine
|
alleen bij cholestatische jeuk
|
gemiddeld
|
laag
|
|
Andere behandelingen
|
|||
|
• acupunctuur
|
bij sommige oorzaken van jeuk
|
gemiddeld
|
laag
|
|
• fototherapie
|
klein
|
matig
|
|
|
Negatieve aanbeveling
|
|||
|
Thalidomide
|
risico op ernstige bijwerkingen
|
negatief
|
goed
|
|
Tripelennamine lokaal
|
vaak sensibilisatie
|
negatief
|
expertpanel
|
|
Geen aanbeveling mogelijk
|
|||
|
Serotoninereceptorantagonist (ondansetron)
|
onduidelijk
|
expertpanel
|
|
|
Stressreductie
|
onduidelijk
|
expertpanel
|
|
|
Capsaïcinecrème
|
alleen bij neuropathische jeuk
|
onduidelijk
|
matig
|
Lees het hele artikel in Huisarts en wetenschap, Uitgave 4/2018
