Steatose van de lever, voorheen bekend als leververvetting, ontstaat door vetophoping in de levercellen. Lees meer over diagnose, oorzaken en behandelmogelijkheden.
Wat is steatose van de lever?
Steatose van de lever, ook bekend als leververvetting, is een aandoening waarbij er een overmatige ophoping van vetdruppels in de levercellen plaatsvindt. Dit proces wordt veroorzaakt door een verstoring van de vetstofwisseling. De lever, die een belangrijke rol speelt bij de verwerking van vetten, slaat steeds meer vet op, wat kan leiden tot een verstoorde leverfunctie.
Wereldwijd is steatose van de lever een van de meest voorkomende leveraandoeningen. Ongezonde eetgewoonten en een inactieve leefstijl dragen hier in belangrijke mate aan bij. In veel gevallen is deze aandoening omkeerbaar als de onderliggende oorzaken worden aangepakt. Wordt er echter niets gedaan, dan kan leververvetting zich ontwikkelen tot leverontsteking (hepatitis), leverfibrose en in ernstige gevallen levercirrose, waarbij de lever blijvende schade oploopt.
Oorzaken van steatose van de lever
Er zijn diverse factoren die bijdragen aan het ontstaan van leververvetting:
Overgewicht en obesitas
Mensen met overgewicht, en vooral degenen met een hoge vetophoping rond de buik (appelvorm), hebben een verhoogd risico op steatose van de lever. Dit type vetopslag beïnvloedt de stofwisseling en verhoogt de vetstapeling in de levercellen.
Diabetes Mellitus type 2
Bij diabetes type 2 kan een langdurig verhoogde bloedsuikerspiegel ervoor zorgen dat overtollige suikers in de lever worden omgezet in vetten. Dit kan leiden tot een verhoogde vetopslag in de levercellen.
Metabool syndroom
Het metabool syndroom is een verzameling van aandoeningen die samenhangen met insulineresistentie. Risicofactoren zijn onder andere:
- Hoge bloeddruk
- Verhoogde triglyceridenwaarden
- Overmatige buikomvang
- Laag HDL-cholesterol
- Hoge bloedsuikerwaarden
Chronisch alcoholgebruik
Langdurig en overmatig alcoholgebruik kan de levercellen beschadigen en de vetstofwisseling in de lever ontregelen, wat kan leiden tot een chronische ontsteking en uiteindelijk levercirrose.
Medicatie en onderliggende aandoeningen
Bepaalde medicijnen, zoals sommige corticosteroïden, kunnen de vetstofwisseling beïnvloeden en bijdragen aan steatose. Ook aandoeningen zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa kunnen een rol spelen bij het ontstaan van leververvetting.
Zwangerschap
Tijdens de zwangerschap verandert de stofwisseling, wat in sommige gevallen kan leiden tot een verhoogde vetopslag in de lever.
Diagnose van steatose van de lever
Omdat steatose vaak geen symptomen veroorzaakt, wordt de diagnose meestal per toeval gesteld bij een echografie of bloedonderzoek. Toch zijn er enkele diagnostische methoden die kunnen worden ingezet:
Lichamelijk onderzoek
De huisarts kan tijdens een lichamelijk onderzoek een vergrote of gevoelige lever vaststellen, hoewel dit niet altijd het geval is.
Bloedonderzoek
Bloedonderzoek kan verhoogde leverwaarden aantonen, wat kan wijzen op een leveraandoening.
Beeldvormend onderzoek
- Echografie: Kan vetophopingen in de lever aantonen bij een vervetting van 30% of meer.
- Fibroscan: Een niet-invasieve techniek om de soepelheid van de lever te meten en eventuele littekenvorming (fibrose) vast te stellen.
- Leverbiopsie: In sommige gevallen wordt een leverbiopt afgenomen om de ernst van de aandoening te beoordelen.
Behandeling van steatose van de lever
De behandeling richt zich voornamelijk op het aanpakken van de onderliggende oorzaken en het verbeteren van de leefstijl.
Gezonde leefstijl
In de meeste gevallen kan leververvetting worden teruggedraaid door veranderingen in de leefstijl:
- Gezonde voeding: Kies voor vezelrijke voeding en vermijd verzadigde vetten en suikers.
- Regelmatige lichaamsbeweging: Dagelijks minimaal 30 minuten bewegen, zoals wandelen of fietsen.
- Gewichtsbeheersing: Een geleidelijk gewichtsverlies van 7-10% kan de vetstapeling in de lever aanzienlijk verminderen.
- Alcohol vermijden: Zelfs als alcohol niet de directe oorzaak is, wordt geadviseerd om geen alcohol te drinken.
Medicamenteuze behandeling
Er zijn op dit moment geen specifieke medicijnen voor steatose van de lever, maar bij patiënten met diabetes of een verhoogd cholesterol kunnen medicijnen worden ingezet om de stofwisseling te ondersteunen.
Monitoring en vervolgonderzoek
In sommige gevallen kan een huisarts of specialist besluiten tot periodieke controle om de ontwikkeling van de aandoening te volgen en complicaties te voorkomen.
Veelgestelde vragen
1. Hoe kan ik als huisarts steatose van de lever opsporen bij patiënten zonder klachten?
Steatose wordt vaak per toeval ontdekt bij routineonderzoeken. Bij patiënten met risicofactoren zoals obesitas, diabetes type 2 en metabool syndroom is het zinvol om leverenzymen en beeldvormende onderzoeken te overwegen.
2. Wanneer moet ik een patiënt doorverwijzen naar een specialist?
Een doorverwijzing naar een hepatoloog of MDL-arts is aanbevolen bij patiënten met aanhoudend verhoogde leverwaarden, tekenen van fibrose of cirrose, of als een Fibroscan ernstige leververstijving aantoont.
3. Wat is de prognose voor patiënten met steatose van de lever?
Bij tijdige aanpassing van de leefstijl kan de lever zich volledig herstellen. Onbehandeld kan de aandoening echter evolueren naar leverontsteking, fibrose en uiteindelijk cirrose, wat de levensverwachting negatief beïnvloedt.
