Oorzaken en risicofactoren
Infectieuze agentia
De meest voorkomende bacterie die spondylodiscitis veroorzaakt is Staphylococcus aureus. Andere mogelijke verwekkers zijn streptokokken, Escherichia coli, Salmonella en Kingella kingae. Bij patiënten met een verminderde afweer kunnen ook schimmels zoals Candida en Cryptococcus een rol spelen.
Verspreidingsroutes
De infectie bereikt de wervelkolom meestal via de bloedbaan, vaak na een eerdere infectie elders in het lichaam. Bij jonge kinderen lopen er nog bloedvaten naar de tussenwervelschijven, wat de kans op infectie vergroot.
Klinische presentatie
Symptomen
- Ernstige rugpijn: Vaak het eerste en meest prominente symptoom.
- Koorts: Komt frequent voor maar is niet altijd aanwezig.
- Bewegingsbeperking: Patiënten vermijden vaak bewegingen die de pijn verergeren.
Neurologische uitval
Als de infectie zich uitbreidt naar het wervelkanaal, kunnen symptomen optreden zoals:
- Krachtsverlies in armen of benen.
- Gevoelsstoornissen.
- Moeite met plassen of ontlasten.
- In ernstige gevallen: Problemen met slikken of ademhalen.
Diagnostiek
Anamnese en lichamelijk onderzoek
Een grondige anamnese is essentieel. Vraag naar recente infecties, koorts en neurologische klachten. Bij lichamelijk onderzoek kan drukpijn over de betrokken wervels worden gevonden.
Laboratoriumonderzoek
- Ontstekingsparameters: BSE en CRP kunnen verhoogd zijn.
- Bloedkweken: Helpen bij het identificeren van de verwekker.
- Specifieke tests: Bij verdenking op tuberculose bijvoorbeeld een Mantoux-test.
Beeldvorming
- MRI-scan: De voorkeursmethode voor het detecteren van spondylodiscitis en eventuele abcessen.
- Röntgenfoto’s: Minder sensitief en vaak pas laat afwijkend.
Behandeling
Medicamenteuze therapie
- Antibiotica: Start empirisch met breedspectrum antibiotica, aan te passen na kweekresultaten.
- Behandelduur: Vaak langdurig, soms tot zes weken intraveneus gevolgd door orale therapie.
Chirurgische interventie
- Indicaties: Bij neurologische uitval of bij abcesvorming die niet reageert op antibiotica.
- Procedure: Debridement en eventueel stabilisatie van de wervelkolom.
Ondersteunende zorg
- Pijnbestrijding: Essentieel voor het comfort van de patiënt.
- Fysiotherapie: Na de acute fase om mobiliteit te herstellen.
- Lifestyle-aanpassingen: Adviezen over rust en graduele hervatting van activiteiten.
Rol van de huisarts
Consult en doorverwijzing
Bij verdenking op spondylodiscitis is snelle verwijzing naar een specialist noodzakelijk. De huisarts speelt een sleutelrol in het coördineren van de zorg en het bewaken van de voortgang.
Follow-up en begeleiding
- Therapietrouw: Monitoren van medicatie-inname, vooral bij langdurige antibioticakuren.
- Herkenning van Complicaties: Alert zijn op nieuwe of verergerende symptomen.
- Ondersteuning: Begeleiden van de patiënt bij revalidatie en terugkeer naar dagelijkse activiteiten.
Veelgestelde vragen
1. Hoe kan ik spondylodiscitis onderscheiden van andere oorzaken van rugpijn?
Let op de combinatie van ernstige, niet-aflatende rugpijn, vooral in combinatie met koorts en neurologische symptomen. Beeldvorming met MRI is nodig voor een definitieve diagnose.
2. Wat is de eerste stap bij vermoeden van spondylodiscitis?
Verwijs de patiënt direct naar het ziekenhuis voor verdere diagnostiek en start eventueel na overleg met een specialist met empirische antibiotica.
3. Hoe belangrijk is follow-up in de huisartsenpraktijk?
Zeer belangrijk. De huisarts bewaakt het herstelproces, monitort op bijwerkingen van medicatie en is alert op eventuele terugkeer van symptomen.
