Migraine treft miljoenen mensen wereldwijd, maar in Nederland blijven velen onnodig lang doorlopen met hun klachten. Uit een enquête blijkt dat bijna 60 procent van de patiënten pas na meer dan een jaar hulp zoekt. Dit leidt niet alleen tot onnodig leed, maar ook tot vertraging in de diagnose en behandeling. Hoe kunnen huisartsen deze patiënten beter helpen en hoe kunnen we de drempel verlagen om tijdig hulp te zoeken?
Migraine en hoofdpijn: een groot verschil
Migraine wordt vaak gezien als een vorm van hoofdpijn, maar het is een veel ernstigere aandoening. Migraine is een chronische hersenziekte die gepaard gaat met aanvallen van hevige hoofdpijn, vaak gecombineerd met misselijkheid, overgevoeligheid voor licht en geluid, en soms zelfs braken. Hoofdpijn daarentegen kan een milder symptoom zijn van verschillende oorzaken. Voor de huisarts is het belangrijk om het onderscheid duidelijk te maken, zodat patiënten de ernst van hun klachten beter begrijpen en sneller naar hulp zoeken.
Migraine: een neurologische aandoening, geen gewone hoofdpijn
Hoogleraar neurologie Gisela Terwindt benadrukt dat migraine niet simpelweg een vorm van hoofdpijn is, maar een neurologische aandoening met ernstige gevolgen voor het dagelijks functioneren. Ze waarschuwt voor de gevaren van overmatig gebruik van zelfmedicatie zoals paracetamol en ibuprofen, wat kan leiden tot medicatie-afhankelijke hoofdpijn. Dit gebeurt wanneer pijnstillers te vaak worden ingenomen, waardoor de hoofdpijn juist verergert. Terwindt pleit voor het gebruik van specifieke migrainemedicatie, zoals triptanen, die effectiever zijn en het risico op afhankelijkheid verminderen.
Gisela Terwindt spreekt tijdens het congres Vrouw & Gezondheid over migraine en waarom de aanpak anders moet
De stap naar de huisarts: een groot obstakel
Uit de enquête van Hoofdpijnnet blijkt dat bijna 45 procent van de migrainepatiënten nog nooit bij een huisarts is geweest. De meest genoemde redenen zijn het idee dat ze met hun klachten hebben leren leven (46 procent) of dat ze geen vertrouwen hebben dat een consult iets oplevert (24 procent). Slechts 6 procent geeft aan geen vertrouwen te hebben in de huisarts zelf.
Het duurt vaak lang voordat patiënten naar de huisarts stappen omdat de impact op hun privé- of werkleven te groot wordt. Bijna 44 procent zoekt uiteindelijk hulp omdat hun dagelijkse functioneren ernstig wordt belemmerd. Problemen op het werk (16 procent) en aandrang vanuit hun omgeving (14 procent) spelen ook een rol bij het uiteindelijk maken van een afspraak.
De rol van de huisarts bij migrainezorg
Een van de grootste zorgen die uit de enquête naar voren komt, is dat migrainepatiënten zich niet altijd serieus genomen voelen door hun huisarts. Zo gaf 22 procent van de respondenten aan dat ze vonden dat hun klachten werden onderschat, terwijl 14 procent van mening was dat de huisarts onvoldoende kennis had van migraine. Dit leidt tot vertragingen in de diagnose en behandeling, wat het lijden van de patiënt kan verergeren.
Een huisarts kan echter een sleutelrol spelen in de eerste stappen van de migrainebehandeling. Dit begint met een grondige anamnese om de klachten goed in kaart te brengen, gevolgd door een gerichte diagnose. In veel gevallen kunnen huisartsen effectieve medicatie voorschrijven en duidelijke adviezen geven over leefstijlveranderingen, zoals stressvermindering en het reguleren van slaappatronen.
Medicatie en doorverwijzing
Een veelgemaakte fout bij migrainepatiënten is het overmatig gebruik van zelfzorgmedicatie zoals paracetamol of ibuprofen. Dit kan leiden tot medicatie-afhankelijke hoofdpijn, waarbij de klachten juist verergeren door het overmatig gebruik van pijnstillers. Huisartsen spelen een belangrijke rol in het begeleiden van patiënten naar een veiliger en effectiever medicatiegebruik.
Hoewel huisartsen in veel gevallen migraine goed kunnen behandelen, is het belangrijk om tijdig door te verwijzen naar een neuroloog, zeker als de klachten ernstig zijn of als de standaardmedicatie niet afdoende blijkt. Helaas zijn de wachttijden voor hoofdpijnspecialisten soms lang, wat een extra uitdaging vormt voor patiënten.
Veelgestelde vragen
1. Hoe kan ik migraine onderscheiden van andere soorten hoofdpijn?
Migraine is meer dan alleen hoofdpijn. Patiënten ervaren vaak eenzijdige, kloppende pijn, die gepaard gaat met misselijkheid, overgevoeligheid voor licht en geluid, en in sommige gevallen zelfs visuele aura’s. Een duidelijke anamnese kan helpen om het onderscheid te maken.
2. Wat zijn de eerste stappen die ik als huisarts kan zetten bij de behandeling van migraine?
Start met een zorgvuldige anamnese en maak gebruik van richtlijnen zoals de NHG-standaard Hoofdpijn. Bied medicatie aan zoals triptanen of preventieve middelen en geef duidelijke adviezen over leefstijl. Verwijs door naar een neuroloog als de klachten onvoldoende onder controle zijn.
3. Wat moet ik doen als een patiënt te veel pijnstillers gebruikt?
Leg uit dat overmatig gebruik van pijnstillers kan leiden tot medicatie-afhankelijke hoofdpijn. Stel samen met de patiënt een plan op om het gebruik van pijnstillers af te bouwen en bespreek alternatieve behandelingsopties, zoals profylactische medicatie of andere vormen van pijnbestrijding.
