Prostaatkanker en radiotherapie
Prostaatkanker blijft wereldwijd de meest gediagnosticeerde vorm van kanker bij mannen, met jaarlijks meer dan 1,4 miljoen nieuwe gevallen. Bij veel patiënten met gelokaliseerde prostaatkanker wordt radiotherapie ingezet als behandeloptie, naast chirurgie. Deze behandeling biedt in veel gevallen vergelijkbare uitkomsten. Omdat radiotherapie poliklinisch wordt toegediend, kunnen patiënten doorgaans hun dagelijkse activiteiten blijven uitvoeren. Wel is het zo dat traditionele schema’s zich uitstrekken over meerdere weken, wat zowel belastend is voor patiënten als voor de beschikbare zorgcapaciteit.
Studie naar verkorte radiotherapie: HYPO-RT-PC
In een grootschalige klinische studie, bekend als HYPO-RT-PC, is onderzocht of een veel kortere behandelingsduur – ook wel ultra-hypofractioneerde radiotherapie genoemd – vergelijkbare resultaten biedt op lange termijn. De resultaten, gepresenteerd tijdens het ESTRO-congres van 2025, bevestigen dat een behandeling van slechts twee en een halve week net zo veilig en werkzaam is als het klassieke schema van acht weken.
Onder leiding van Zweedse onderzoekers is gedurende tien jaar het beloop gevolgd van mannen die deze kortdurende behandeling ondergingen. De uitkomsten laten zien dat beide behandelvormen vergelijkbare controle van de ziekte en overleving bieden.
Onderzoeksopzet
De studie includeerde 1.200 mannen met een intermediair tot hoog risico op gelokaliseerde prostaatkanker. De deelnemers werden willekeurig ingedeeld in twee behandelgroepen:
- Korte behandeling: 42,7 Gy in 7 sessies verspreid over 2,5 week
- Standaard behandeling: 78,0 Gy in 39 sessies over een periode van 8 weken
Beide groepen werden geëvalueerd op overleving, herval van de ziekte en neveneffecten op urinair en darmgebied.
Belangrijkste resultaten na 10 jaar
- Zonder falen overleving: 72% in de korte behandelingsgroep tegenover 65% in de standaardgroep
- Totale overleving: 81% voor de korte behandeling, 79% voor de standaard
- Sterfte door prostaatkanker: 4% in beide groepen
- Bijwerkingen: Vergelijkbaar tussen de groepen, meestal mild tot matig van aard
Volgens de betrokken onderzoekers tonen deze gegevens aan dat de kortere behandeling geen toename geeft in langdurige bijwerkingen en even betrouwbare ziektebeheersing oplevert.
Betekenis voor de praktijk
Deze langetermijnresultaten ondersteunen een behandeling die patiënten minder belast zonder dat dit ten koste gaat van het behandelresultaat. Voor huisartsen is het relevant om op de hoogte te zijn van deze ontwikkelingen, aangezien zij vaak het eerste aanspreekpunt zijn bij een diagnose of bij vragen over behandelopties.
Daarnaast kan deze benadering bijdragen aan efficiënter gebruik van zorgmiddelen en een kortere behandelduur voor patiënten, wat ook gunstig is voor hun kwaliteit van leven.
Zoals professor Guckenberger, president van ESTRO, aangeeft: “Een verkort schema biedt de mogelijkheid om sneller terug te keren naar het dagelijks leven.”
De HYPO-RT-PC-studie levert overtuigend bewijs dat een radiotherapieschema van twee weken bij gelokaliseerde prostaatkanker een valide alternatief is voor de standaardbehandeling. Dit biedt meer flexibiliteit in de zorg en laat zien dat precisiebehandeling op kortere termijn haalbaar en veilig is.
