De ziekte van Sever is een veelvoorkomende oorzaak van hielpijn bij kinderen, vooral bij jonge sporters. Lees meer over de oorzaken, symptomen, diagnose en behandelopties.
Wat is de ziekte van Sever?
De ziekte van Sever, ook bekend als apofysitis calcanei, is een aandoening die voorkomt bij kinderen in de groei. Het wordt veroorzaakt door overbelasting van de groeischijf in het hielbeen, wat leidt tot pijnklachten aan de achterkant van de hiel. Vooral kinderen die intensief sporten, zoals voetballers, basketballers en turners, hebben hier last van.
De aandoening treedt meestal op tussen de leeftijd van 8 en 15 jaar en komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. De klachten kunnen variëren van milde irritatie tot hevige pijn die het lopen bemoeilijkt.
Oorzaken en risicofactoren
De ziekte van Sever ontstaat door herhaalde belasting van de hiel, vooral tijdens periodes van snelle groei. De volgende factoren kunnen bijdragen aan het ontstaan van de aandoening:
- Intensieve sportbeoefening: Vooral sporten met veel rennen en springen, zoals voetbal en atletiek, belasten de hiel extra.
- Groeispurt: De botten groeien sneller dan de spieren en pezen zich aanpassen, wat extra spanning op de groeischijf veroorzaakt.
- Voetafwijkingen: Platvoeten of een holvoet kunnen de drukverdeling veranderen en de achillespees extra belasten.
- Strakke kuitspieren: Een beperkte flexibiliteit van de kuitspieren kan de trekkracht op de hiel verhogen.
- Overgewicht: Extra gewicht kan de druk op de groeischijf vergroten, wat het risico op klachten verhoogt.
Symptomen van de ziekte van Sever
De meest voorkomende klacht bij de ziekte van Sever is pijn aan de hiel, met name aan de achterkant waar de achillespees aan het bot vastzit. Andere symptomen zijn:
- Pijn bij het lopen, vooral bij langdurige inspanning of traplopen.
- Toename van de pijn na sportactiviteiten.
- Soms een lichte zwelling of gevoeligheid bij aanraking.
- Kinderen kunnen op hun tenen gaan lopen om de druk op de hiel te verminderen.
- Stijfheid in de hiel bij het opstaan in de ochtend.
De pijn treedt meestal op in beide voeten, maar kan ook eenzijdig voorkomen.
Diagnostiek
De diagnose van de ziekte van Sever wordt gesteld op basis van het klachtenbeeld en een lichamelijk onderzoek. De volgende onderzoeken kunnen hierbij worden uitgevoerd:
- Anamnese: De huisarts vraagt naar de klachten, zoals de duur, locatie en momenten waarop de pijn optreedt.
- Lichamelijk onderzoek: De squeeze-test wordt vaak gebruikt, waarbij de hiel van opzij wordt samengedrukt om te kijken of dit pijn veroorzaakt.
- Beeldvorming: Röntgenfoto’s of een MRI zijn meestal niet nodig, tenzij er twijfel is over andere mogelijke oorzaken, zoals een fractuur of infectie.
Behandelopties
De behandeling van de ziekte van Sever richt zich op pijnverlichting en het verminderen van de belasting op de hiel. De volgende maatregelen kunnen helpen:
1. Rust en vermindering van belasting
Kinderen wordt geadviseerd om tijdelijk minder te sporten of de activiteiten aan te passen. Complete bedrust is niet nodig, maar intensieve belasting moet worden vermeden.
2. Gebruik van inlegzolen of hielverhogingen
Een hakverhoging, zoals een Viscoheel-inlegzool, kan de spanning op de achillespees verminderen en de klachten verlichten.
3. Rekoefeningen en spierversterking
Het rekken van de kuitspieren en achillespees helpt de spanning op de hiel te verminderen. Een fysiotherapeut kan hierbij ondersteuning bieden.
4. Geschikt schoeisel
Stevige schoenen met een goede demping kunnen bijdragen aan verlichting van de pijnklachten. Schoenen met een stijve hielkap worden aanbevolen.
5. Pijnstilling indien nodig
Bij hevige pijn kunnen paracetamol of NSAID’s zoals ibuprofen worden gebruikt, maar langdurig gebruik wordt afgeraden zonder overleg met een arts.
Prognose en vervolg
De klachten verdwijnen doorgaans binnen 3 tot 6 maanden, maar in sommige gevallen kan het herstel langer duren. Zodra het kind uit de groeifase is, verdwijnen de klachten meestal vanzelf. Indien de pijn langer dan 6 maanden aanhoudt, kan een verwijzing naar een sportarts of orthopeed overwogen worden.
Veelgestelde vragen
1. Wanneer moet een huisarts aanvullend onderzoek overwegen?
Als de klachten langer dan zes maanden aanhouden ondanks conservatieve behandeling, of als er tekenen zijn van andere pathologieën zoals nachtpijn, zwelling, roodheid of gewichtsverlies, kan aanvullend onderzoek zoals een röntgenfoto of MRI nodig zijn.
2. Wat is het verschil tussen de ziekte van Sever en hielspoor?
Hielspoor komt voornamelijk voor bij volwassenen en wordt veroorzaakt door een botuitgroei aan de onderkant van de hiel. De ziekte van Sever daarentegen is een groeischijfaandoening die voorkomt bij kinderen en wordt veroorzaakt door overbelasting van de hiel tijdens de groei.
3. Kan een kind met de ziekte van Sever blijven sporten?
Ja, maar het is belangrijk om de belasting te verminderen. Pijnlijke activiteiten moeten worden aangepast of tijdelijk gestaakt. Lichte beweging zoals fietsen of zwemmen kan een goed alternatief zijn zolang het geen extra pijn veroorzaakt.
