Wat is AVNRT?
AVNRT, ofwel AV-nodale re-entry tachycardie, is een hartritmestoornis die ontstaat door een afwijking in de AV-knoop van het hart. Hierbij ontstaat een snelle, regelmatige hartslag doordat elektrische prikkels rondcirkelen tussen de boezems en de kamers van het hart. AVNRT komt vaker voor bij vrouwen en wordt vaak gediagnosticeerd tussen de 15 en 35 jaar. Het komt voor bij ongeveer 1 op de 800 mensen.
Normaal Hartritme vs. AVNRT
Bij een normaal hartritme ontstaat de elektrische prikkel in de sinusknoop en beweegt deze via de boezems naar de AV-knoop. De AV-knoop vertraagt de prikkel kort voordat deze de hartkamers bereikt. Dit zorgt voor een gecontroleerde en gecoördineerde samentrekking van het hart.
Bij AVNRT is er echter sprake van een extra elektrische verbinding in de AV-knoop. De prikkels kunnen hierdoor teruggeleid worden van de kamers naar de boezems, wat resulteert in een zogenaamde “re-entry” of cirkelgeleiding. Dit leidt tot een verhoogde hartslag van 150 tot meer dan 200 slagen per minuut.
Symptomen van AVNRT
De symptomen van AVNRT zijn meestal plotseling en kunnen variëren in ernst. Huisartsen moeten alert zijn op de volgende klachten:
- Snelle, zwakke polsslag
- Hartkloppingen
- Duizeligheid of licht in het hoofd, soms zelfs flauwvallen
- Ademnood
- Opvallende pulsaties in de hals (kikkerfenomeen)
- Pijn op de borst
De duur van een aanval varieert van enkele seconden tot uren, en kan zowel sporadisch als frequent optreden. Bij oudere patiënten zijn de symptomen vaak ernstiger.
Diagnostiek: Hoe AVNRT te herkennen
De diagnose van AVNRT kan meestal worden bevestigd met een ECG (hartfilmpje). Bij twijfel kan een elektrofysiologisch onderzoek (EFO) worden ingezet, vooral als er sprake is van atypische symptomen of als medicatie onvoldoende helpt. Bij het EFO wordt de elektrische activiteit van het hart in detail geanalyseerd om de diagnose te bevestigen.
Differentiële diagnostiek
Andere hartritmestoornissen, zoals atriumfibrilleren of atriumflutter, moeten worden uitgesloten. Let op bijkomende symptomen zoals onregelmatige pols of wisselende hartslagfrequenties, die minder vaak voorkomen bij AVNRT.
Behandeling van AVNRT
AVNRT kan storend zijn, maar is doorgaans niet levensbedreigend. De behandeling is gericht op het verlichten van symptomen en het voorkomen van herhaalde aanvallen. Er zijn verschillende behandelopties:
Medicatie
Medicijnen die de prikkelgeleiding via de AV-knoop vertragen, zoals bètablokkers of calciumblokkers, worden vaak voorgeschreven. Deze kunnen op dagelijkse basis worden ingenomen of alleen tijdens een aanval. Adenosine is een krachtig middel dat in het ziekenhuis kan worden toegediend wanneer een aanval niet vanzelf stopt. Dit middel blokkeert tijdelijk de prikkelgeleiding en kan het normale hartritme herstellen.
Vagale manoeuvres
Vagale manoeuvres kunnen door de patiënt zelf worden uitgevoerd om een aanval te stoppen door de nervus vagus te activeren, wat de hartslag vertraagt. Voorbeelden zijn de Valsalva-manoeuvre (blazen tegen gesloten luchtwegen), adem inhouden of hoesten. Deze technieken zijn eenvoudig en kunnen door de huisarts worden uitgelegd tijdens het consult.
Ablatie
Bij frequent terugkerende aanvallen kan een ablatie worden overwogen. Tijdens deze ingreep wordt een van de geleidingsbundels in de AV-knoop uitgeschakeld. Hoewel deze procedure zeer effectief is, is er een klein risico (minder dan 1%) op het ontstaan van een volledig AV-blok, wat kan resulteren in de noodzaak van een pacemaker.
Leefstijl en advies
Voor sommige patiënten zijn leefstijlaanpassingen voldoende. Stressreductie, voldoende hydratatie, en het vermijden van cafeïne en nicotine kunnen helpen om aanvallen te voorkomen. Adviseer patiënten om een dagboek bij te houden van symptomen en triggers, zodat de behandeling indien nodig kan worden aangepast.
Veelgestelde vragen
1. Wat is het risico van een ablatieprocedure bij AVNRT?
De kans op complicaties is laag, maar er bestaat een klein risico (minder dan 1%) op een volledig AV-blok. In dat geval is een pacemaker noodzakelijk.
2. Kunnen vagale manoeuvres altijd veilig worden toegepast door de patiënt zelf?
Ja, over het algemeen zijn vagale manoeuvres veilig, maar bij twijfel of ernstige symptomen is het belangrijk om medische hulp in te schakelen.
3. Wanneer moet een patiënt met AVNRT worden doorverwezen naar de cardioloog?
Verwijs door wanneer medicatie niet voldoende werkt, als er frequente aanvallen zijn of wanneer de diagnose onduidelijk is en verdere elektrofysiologische tests nodig zijn.
