Artikel bewaren

Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Wat is het beleid bij bruxisme?

Bij tandenknarsen of -klemmen worden vooral ’s nachts in de slaap de tanden en kiezen vaak met kracht over elkaar geschoven of tegen elkaar geklemd. Men beschouwt bruxisme als een periodieke, stereotiepe bewegingsstoornis van het tand- en kaakstelsel.

Kernpunten

  • Tandenknarsen doet men meestal tijdens de oppervlakkige slaap.
  • De gevolgen van tandenknarsen zijn slijtage van de tanden, kaakpijn en disfunctie van het tand- en kaakstelsel.
  • Er bestaat geen oorzakelijke behandeling voor tandenknarsen.
  • Een opbeetplaat leidt niet tot vermindering van het tandenknarsen, maar geeft wel goede bescherming tegen gebitsslijtage.
  • Voor beoordeling van het gebit en mogelijk tandweefselverlies is verwijzing naar de tandarts noodzakelijk.

Definitie

Tandenknarsen en/of tandklemmen ofwel bruxisme komt op alle leeftijden voor. Het woord bruxisme is afgeleid van het Griekse woord voor tandenknarsen brychein. Bij tandenknarsen of -klemmen worden vooral ’s nachts in de slaap de tanden en kiezen vaak met kracht over elkaar geschoven of tegen elkaar geklemd. Men beschouwt bruxisme als een periodieke, stereotiepe bewegingsstoornis van het tand- en kaakstelsel.

Differentiaaldiagnose

Differentiaaldiagnostisch dient onderscheid gemaakt te worden tussen tandenknarsen en -klemmen en verschillende soorten tandweefselverlies.

Waarmee komt de patiënt?

Vaak merkt de omgeving op dat de patiënt ’s nachts tandenknarst. Het geluid van het knarsen kan zeer indringend zijn; het luide geluid is overdag niet bewust te reproduceren. Bijkomende klachten bij het tandenknarsen zijn pijn in de kaakspieren, pijn in het kaakgewricht of hoofdpijnhoofdpijn. Zelden kan het voorkomen dat het openen van de mond moeilijk is. Klachten nemen vaak toe met de leeftijd. Jonge kinderen hebben doorgaans zelf weinig klachten van het knarsen. In ernstige gevallen kan als gevolg van langdurig tandenknarsen indrukwekkende tandslijtage ontstaan met afbrokkeling van het glazuur van de hals van de tand, gevoelige tanden en afgebroken (pijnlijke) tanden. Deze klachten bereiken vooral de tandarts en minder vaak de huisarts.

Anamnese

De huisarts vraagt of:

  • de patiënt alleen ’s nachts met de tanden knarst of ook overdag;
  • de patiënt pijn in de kaak of rond de oren heeft; de kaken wel eens ‘klikken’ of ‘knappen’;
  • de patiënt bij het opstaan wel eens last heeft van vermoeide of pijnlijke kaakspieren;
  • de patiënt last heeft van hoofdpijn, en wanneer deze klachten optreden.

Onderzoek

Het (hetero)anamnestische gegeven dat de patiënt met de tanden knarst, is het belangrijkst. Bij het onderzoek kijkt de huisarts of er verlies van tandweefsel is. Verlies van tandweefsel kan verschillende oorzaken hebben en zal dan ook door de tandarts nader geanalyseerd moeten worden.

Beleid

Zolang de oorzaak van het tandenknarsen niet geheel duidelijk is, bestaat er ook geen oorzakelijke behandeling. Bij de behandeling wordt onderscheid gemaakt tussen het voorkómen van (verdere) schade en het behandelen van de huidige klachten (pijn in de kaakspieren of tandweefselslijtage.

Tandarts
Voor beoordeling van het gebit en mogelijk tandweefselverlies is verwijzing naar de tandarts noodzakelijk. Ook bij de verdere behandeling en begeleiding speelt de tandarts een centrale rol. Bij ernstige tandslijtage zijn tandheelkundige ingrepen nodig om het gebit te herstellen.

Ontspanningsoefeningen
Met (psycho- of fysiotherapeutische) ontspanningsoefeningen kan het ongewenste gedragspatroon in sommige gevallen worden doorbroken. Gedragstherapie is over het algemeen effectief bij kaakklemmen overdag.

Opbeetplaat
Een opbeetplaat is de eerste keus ter behandeling van tandenknarsen ’s nachts. Dit is een uitneembare, doorzichtige plaat van kunsthars, 2–3 mm dik, die over de boventanden wordt aangebracht en ’s nachts wordt gedragen. De plaat vermindert het knarsen niet echt maar helpt wel (verdere) tandschade te voorkomen.

Fysiotherapie
Wanneer er sprake is van pijn of bewegingsbeperking van de kaakspieren kan worden verwezen naar een (gespecialiseerde) fysiotherapeut.

Medicatie
Medicamenteuze behandeling van bruxisme is nog onvoldoende onderzocht.

Wat is aangetoond?

Een systematische review over het gebruik van een ‘opbeetplaat’ of andere mondstukken bij tandenknarsen geeft aan dat er weinig goed onderzoek (kleine onderzoeksgroepen) is naar het effect. Er zijn aanwijzingen dat het een goed effect op gebitsslijtagegebitsslijtage heeft. Het langer termijneffect is echter onbekend en de kwaliteit van de slaap lijkt onveranderd.

Tot op heden is er onvoldoende bewijs voor een farmacologische behandeling of gebruik van botuline-injecties bij tandenknarsen.

Wanneer verwijzen?

Bij een vermoeden van tandenknarsen verwijst de huisarts naar de tandarts, waar zo nodig een vervolgtraject wordt ingezet.

Preventie en voorlichting

Aan de patiënt wordt uitgelegd dat bij tandenknarsen de tanden schade oplopen. Het is van belang om één- à tweemaal per jaar de tandarts te bezoeken voor controle.

Lees alles over deze kwaal (epidemiologie, waarmee komt de patiënt, anamnese, onderzoek, beleid, wanneer verwijzen en preventie en voorlichting) in Kleine Kwalen Online >>

Kleine Kwalen Online bevat diagnostiek en behandeling van ruim 400 veelvoorkomende kleine kwalen in de huisartsenpraktijk. Meer informatie over de toegang >>

Uit: Kleine Kwalen Online
Beeld: Kleine Kwalen Online