Arjan Videler: ‘Meer aandacht voor ouderen met psychiatrie’

Mensen zijn te oud, het helpt toch niet meer. Of: als ik zo oud zou zijn, mijn vrouw had verloren en ook nog hartproblemen had, dan zou ik ook depressief zijn. Het zijn voorbeelden van excuses om ouderen met psychische problemen geen behandeling meer aan te bieden.

Onderbehandeling

‘Dat blijkt ook uit onderzoek’ weet Arjan Videler, Coördinator Topklinische Zorg en Wetenschap GGz Breburg. ‘Twee casussen van een patiënt met een depressie werden voorgelegd aan psychologen. Het enige verschil was dat de patiënt in de ene casus vijftig was en in de andere tachtig. De kans dat de oudere een behandeling kreeg, was drie tot vier keer zo klein. Terwijl ook uit onderzoek blijkt dat de behandeling even effectief is als bij mensen van middelbare leeftijd.’

Ook als het gaat om diagnoses als ADHD, autisme en persoonlijkheidsstoornissen, blijft veel achterwege bij ouderen. ‘Ik denk dat huisartsen breed kijken en veel oppikken’ vervolgt Videler. ‘En denken: dit is misschien wel ADHD. Maar de man is al zeventig. Dus laat maar.’

Wél bespreken

Videler pleit ervoor om dit soort vermoedens wel bespreekbaar te maken. Al weet hij dat sommige psychiaters er anders over denken en deze labels stigmatiserend vinden. ‘Het klopt dat de DSM maar een bakjessysteem is waar mensen nooit helemaal inpassen. Maar dat wil niet zeggen dat je helemaal geen diagnose moet stellen.’ Een gesprek hoeft ook niet meteen tot een behandeling te leiden maar kan een levensverhaal completer maken, vindt hij. ‘Het kan heel fijn zijn om te weten wat ADHD of autisme is, hoe je brein werkt, en hoe dat een rol heeft gespeeld in je leven. Om bijvoorbeeld in te zien dat banen misgelopen zijn omdat plannen lastig voor je is. Wij hebben psycho-educatie cursussen die heel waardevol kunnen zijn. Ook voor mensen van tachtig.’

Consultatie huisartsen

Op een recent congres van TOPGGz-instellingen besloten de instellingen bovendien om meer aan consultatie te doen. Ook huisartsen worden uitgenodigd om te bellen, via deze consultatiewijzer, als er zich een (psychiatrisch) probleem voordoet waar ze niet uitkomen. Videler: ‘Het idee is dat we mee kunnen denken over wat een volgende goede stap zou kunnen zijn. Zodat je als huisarts beter zelf goede zorg kan leveren of sneller naar de juiste plek kan verwijzen.’

Consult autisme

Hij geeft een voorbeeld van een eenvoudige consultvraag van een klinisch geriater. Een oudere patiënt klopte aanhoudend bij de arts aan omdat hij de controle en het overzicht was verloren. Terwijl dementie al uitgesloten was. ‘Dit gedrag is typerend voor ouderen met autisme’ verklaart Videler. ‘Daar waar de meeste mensen denken: ach, ik ben 70 en wat vergeetachtig, ervaren zij een groot probleem. Ik heb met de klinisch geriater doorgenomen hoe je dit duidelijk kan maken aan deze patiënt. Ik kreeg later een mailtje van haar waarin ze schreef: “Voor mijn gevoel heb ik niks gedaan maar het heeft geweldig geholpen. De patiënt bedankt je.” Dat vond ik wel heel erg leuk.’

Vragen over persoonlijkheids- of ontwikkelingsstoornissen bij senioren? Bel PersonaCura, Topklinisch centrum van GGz Breburg: 088-0162636.

In het recent verschenen boek Met de Jaren, licht Arjan Videler samen met Rosalien Wilting aan de hand van patiëntcasussen toe waarom het wel zin heeft om ouderen met psychische problemen te behandelen.