Wat is hypertensie?
Hypertensie is een veelvoorkomend probleem bij volwassenen vanaf 40 jaar. Het wordt gedefinieerd als een bloeddruk van 140/90 mmHg of hoger in een klinische setting, en 135/85 mmHg of hoger bij thuismeting. Hoewel patiënten vaak asymptomatisch blijven, kan een verhoogde bloeddruk leiden tot ernstige cardiovasculaire complicaties zoals myocardinfarct en cerebrovasculair accident.
Symptomen van hypertensie
Hypertensie wordt vaak als “stille moordenaar” bestempeld vanwege het veelal asymptomatische verloop. Bij ernstig verhoogde bloeddruk kunnen echter symptomen optreden, waaronder:
- Hoofdpijn
- Vermoeidheid
- Misselijkheid
- Dyspneu
- Rusteloosheid
Wanneer een patiënt meerdere van deze symptomen rapporteert, is het raadzaam om de bloeddruk te meten. Dit kan eenvoudig gebeuren tijdens het consult of, indien de patiënt over een bloeddrukmeter beschikt, thuis.
Oorzaken van hypertensie
Een ongezonde leefstijl is een belangrijke etiologische factor bij de ontwikkeling van hypertensie. Hieronder volgen enkele veelvoorkomende oorzaken:
Leefstijl en voeding
Ongezonde voedingsgewoonten, zoals een zoutrijk dieet, overgewicht en een sedentair leven, dragen bij aan het risico op hypertensie. Alcoholgebruik, roken en chronische stress zijn eveneens belangrijke risicofactoren.
Leeftijd en erfelijkheid
Met het toenemen van de leeftijd stijgt de bloeddruk geleidelijk, onder andere door de toename in arteriële stijfheid. Erfelijke aanleg kan eveneens een significante rol spelen bij de ontwikkeling van hypertensie.
Zwangerschap en overgang
Hypertensie kan zich ontwikkelen tijdens de zwangerschap, vooral bij complicaties zoals pre-eclampsie. Postmenopauzale hormonale veranderingen en gewichtstoename kunnen ook een verhoging van de bloeddruk veroorzaken.
Medische condities en medicatie
Bepaalde aandoeningen, zoals nierziekten, obstructief slaapapneu en hypothyreoïdie, kunnen de bloeddruk verhogen. Daarnaast kunnen bepaalde medicijnen hypertensie als bijwerking hebben.
Behandeling van hypertensie
De behandeling van hypertensie begint doorgaans met leefstijladviezen. Het is van belang om patiënten te adviseren over:
- Verminderen van zoutinname
- Regelmatige fysieke activiteit
- Beperking van alcoholgebruik
- Rookstop
Medicamenteuze behandeling
Indien leefstijlaanpassingen onvoldoende effect sorteren, kan medicatie geïndiceerd zijn. Huisartsen schrijven vaak antihypertensiva voor, zoals diuretica of ACE-remmers, om het risico op cardiovasculaire complicaties te reduceren. Bij patiënten met comorbiditeiten, zoals diabetes mellitus, kan de keuze voor een specifieke antihypertensiva worden beïnvloed door de bijkomende pathologieën.
Voorkeuren van patiënten bij de behandeling van hypertensie
Onderzoek wijst uit dat de voorkeuren van patiënten bij de behandeling van hypertensie een aanzienlijke invloed kunnen hebben op de therapietrouw en behandelresultaten. In een Brits onderzoek naar patiëntvoorkeuren, uitgevoerd via een ‘discrete choice experiment’ (DCE), bleek dat patiënten een sterke voorkeur hadden voor door de huisarts geleide zorg, vaker bloeddrukmetingen en lagere zorgkosten.
De risicoreductie van cardiovasculaire aandoeningen bleek voor patiënten de meest doorslaggevende factor bij de keuze van hun behandelscenario. Dit benadrukt het belang van het bespreken van de risico’s en voordelen van de behandeling met de patiënt om optimale therapietrouw en tevredenheid te bevorderen.
Verbeterpunten in de behandeling van hypertensie
Ondanks de beschikbaarheid van effectieve behandelopties en richtlijnen, blijkt uit onderzoek dat 80% van de huisartsen vindt dat de behandeling van hypertensie in Nederland kan worden geoptimaliseerd. Verbeterpunten zijn onder andere een striktere screening van patiënten, intensivering van leefstijladviezen en frequente follow-upcontroles.
Een aandachtspunt is het consistent adviseren van alle vier de aanbevolen leefstijlaanpassingen: rookstop, beperking van alcoholgebruik, gezondere voeding en meer lichaamsbeweging. Vooral het advies om alcoholconsumptie te beperken, wordt slechts door 27% van de huisartsen altijd gegeven.
Naast leefstijladviezen vormen antihypertensiva een essentiële component van de behandeling. Bij patiënten met enkelvoudige hypertensie wordt doorgaans de NHG-standaard gevolgd, waarbij gestart wordt met een diureticum. Bij gecompliceerde hypertensie, zoals bij diabetes mellitus, wijken veel huisartsen af van de standaard en kiezen zij voor een RAS-remmer, afhankelijk van de specifieke klinische situatie van de patiënt.
Veelgestelde vragen
1. Wanneer is een verwijzing naar een specialist geïndiceerd?
Een verwijzing is aangewezen bij patiënten met therapieresistente hypertensie of bij ernstige comorbiditeiten, zoals nierinsufficiëntie. Ook bij onvoldoende respons op de combinatie van meerdere antihypertensiva is specialistische zorg geïndiceerd.
2. Hoe vaak moet de bloeddruk bij patiënten met hypertensie gecontroleerd worden?
Bij patiënten met verhoogd risico of bestaande hypertensie wordt aanbevolen om de bloeddruk elke 3 tot 6 maanden te controleren. Bij aanpassing van de medicatie kan een hogere meetfrequentie nodig zijn.
3. Wat zijn effectieve strategieën om therapietrouw bij hypertensie te verbeteren?
Therapietrouw kan worden bevorderd door duidelijke communicatie over het belang van de behandeling, het vereenvoudigen van medicatieschema’s en regelmatige follow-up consulten. Motiverende gespreksvoering kan ook bijdragen aan betere naleving van de voorgeschreven therapie.
