Onlangs (7 april 2021) kwam het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) met een oordeel over het AstraZeneca-vaccin. De organisatie stelt dat er mogelijk een verband is tussen het AstraZeneca-vaccin en zeldzame trombose, maar dat de ernstige bijwerkingen zeldzaam zijn en niet opwegen tegen de voordelen van het vaccin.
Toch is niet iedereen er gerust op. Er zijn patiënten die uiteindelijk besloten geen gehoor te geven aan de oproep voor hun coronavaccinatie. Een van de patiënten die heeft geweigerd twijfelde want ze zit in de risicogroep en ligt regelmatig in het ziekenhuis. Ze is longpatiënt en heeft nog maar 50 procent longinhoud: “Toen ik hoorde dat ik AstraZeneca kreeg, was ik daar niet blij mee. Ik houd goed in de gaten wat er de afgelopen tijd rondom dit vaccin speelt en ik heb er geen goed gevoel bij. Ik loop zeker risico, maar vlak voor ik gevaccineerd zou worden zag ik op tv dat ze in Duitsland gestopt zijn met vaccineren met AstraZeneca. Ik heb er wakker van gelegen.” Daarom belde ze haar huisarts. Die wilde haar graag vaccineren, maar omdat ze zo twijfelde, heeft hij het niet gedaan. “Ik was ontzettend blij dat ik werd begrepen.”
Het gevolg is dat ze weer binnen zit omdat ze bang is besmet te raken. “Van andere longpatiënten hoor ik dezelfde zorgen. De mensen die ik sprak, durven gewoon niet. Ook zij zijn bang dat ze met AstraZeneca meer risico lopen.” Dus wacht ze op een alternatieve vaccinatie met Pfizer of Moderna. “Ik heb begrepen dat ik nu achteraan in de rij kom, maar mijn huisarts verwacht dat ik sneller aan de beurt ben. Er zijn volgens hem altijd mensen die niet komen opdagen voor de andere vaccins. Hopelijk belt hij mij dan. Dat is het risico dat ik neem.”
Zeldzame vorm van trombose
In Europa kregen enkele tientallen mensen last van een zeldzame vorm van trombose, kort nadat ze het AstraZeneca-vaccin hadden gekregen. In Nederland zijn inmiddels (dd. 8 april) acht meldingen bekend. Bij drie van hen kwamen de bloedpropjes in de longen terecht. Eén vrouw is daaraan overleden, een andere vrouw kreeg een hersenbloeding.
Dat Nederland uit voorzorg weer stopte met vaccineren van AstraZeneca, leidde tot grote verbazing onder trombose-experts. Saskia Middeldorp, internist en hoogleraar interne geneeskunde aan het Radboudumc met trombose als specialisatie, zei hierover: “Het besluit heeft ons ontzettend overvallen.”
Sommige trombose-specialisten maken de vergelijking van de risico’s met het slikken van de pil en met lange afstandsvluchten. Vrouwen die de pil slikken, hebben een licht verhoogd risico op trombose. Uit epidemiologische studies blijkt dat er ook een klein risico op trombo-embolie is bij vliegreizen van meer dan acht uur, vooral mensen met een aangeboren trombofilie of die de pil gebruiken kunnen daar last van krijgen. Middeldorp: “Trombose en longembolie komen heel veel voor, dus ja, dan kunnen er ook gevaccineerde mensen tussen zitten die het krijgen. Dat zegt niets over het oorzakelijke verband tussen het vaccin en de aandoening.”
Het bijzondere bij een aantal van de patiënten die trombose kregen na hun AstraZeneca-vaccinatie is dat het gepaard ging met een laag aantal bloedplaatjes. Dit komt volgens Middeldorp niet vaak voor. Je ziet het vooral bij mensen met ernstige ziektes: patiënten die met Covid-19 op de ic liggen, of mensen met bijvoorbeeld een auto-immuunziekte.
Het water staat aan onze lippen
Een huisarts vertelt: “We worden echt platgebeld, we beantwoorden tientallen vragen per dag. Mensen bellen al met een dagje koorts en spierpijn dat ze zich zorgen maken. Maar er zijn ook mensen die zeggen: geef die vaccinatie dan maar aan mij. Het is dubbel. Van de 90 mensen die een oproep hebben gehad, hebben we 11 officiële afmeldingen, 12 twijfelgevallen, 13 die wel komen en van 51 weten we nog niks.”
De praktijk van deze huisarts is nu bezig om mensen met een BMI van 40 die jonger zijn dan zestig jaar af te bellen. “Die mogen geen AstraZeneca meer. Maar deze manier van werken is niet meer te doen. We hebben ook nog de reguliere zorg. Het water staat aan onze lippen. Laten we dat vaccineren alsjeblieft bij de GGD doen. Ik maak me zorgen als we straks op grote schaal gaan vaccineren, dat lijkt me helemaal niet te doen.”
Ook een andere huisarts zegt moedeloos te worden van de situatie. “Het beleid verandert iedere keer. We hebben vrijdag pas de vaccinatie, maar moeten wel de vervolgafspraken gaan maken. Ik stel voor om het regionaal of landelijk te organiseren en niet in duizenden verschillende huisartsenpraktijken. Er zijn bij ons in de praktijk heel veel mensen aan het werk, vooral met administratie, want die is enorm. Ik ben laatst een hele middag bezig geweest om het laatste flesje van het vaccin leeg te prikken. Dat kost veel tijd. In die tijd kan ik geen normale zorg verlenen. Het is echt heel belastend. Veel huisartsen hebben aangegeven om de GGD te helpen bij het prikken. Dat is een tijdsinvestering die we graag doen. We willen echt helpen, maar op de manier zoals het nu gaat is het niet te doen.”
Oordeel EMA
Er is mogelijk een verband tussen het AstraZeneca-vaccin en zeldzame trombose, zei het EMA vandaag tijdens een persconferentie. Maar dat weegt niet op tegen de voordelen van het vaccin. De kans op extreme bijwerkingen zoals bloedstolsels (trombose) en een laag aantal bloedplaatjes, is zeer klein. In Nederland is het vaccineren met AstraZeneca ook op 7 april nog niet hervat. Eerst zal demissionair minister Hugo de Jonge overleggen met andere Europese gezondheidsministers. In de tussentijd bereidt de Gezondheidsraad een advies voor dat in week 14 bekend wordt gemaakt. Daarna zal De Jonge een besluit nemen over het vaccineren.
Waar moeten mensen op letten als ze zijn gevaccineerd met AstraZeneca?
Gevaccineerde mensen moeten alert zijn op bepaalde symptomen. Er moet direct contact opgenomen worden met een arts bij:
- Kortademigheid
- Pijn op de borst
- Zwelling in de benen
- Aanhoudende buikpijn
- Zware, voortdurende hoofdpijn of wazig zien
- Kleine onderhuidse bloedingen elders dan rond de injectieplaats
(Bron: NOS)
Lees ook: Trombose-expert over AstraZeneca-prikstop: ‘Onbegrijpelijk besluit’
Bron: RTL Nieuws
Beeld: Fotolia
Huisartsen zien angst bij 60-plussers voor vaccin AstraZeneca
