Het aantal jongeren tot 24 jaar dat euthanasie aanvraagt op basis van psychiatrisch lijden is de afgelopen jaren aanzienlijk gestegen. Uit een recente Nederlandse studie, gepubliceerd in JAMA Psychiatry, blijkt dat van de onderzochte trajecten slechts een klein percentage eindigt in euthanasie. Dit artikel bespreekt de belangrijkste bevindingen en biedt inzichten voor huisartsen die met deze complexe problematiek te maken krijgen.
Aanvragen en uitkomsten
Toename in aanvragen
Tussen 2012 en 2021 is het aantal jongeren dat een euthanasieverzoek indiende verviervoudigd. Dit betreft aanvragen bij het Expertisecentrum Euthanasie, waarbij 397 dossiers zijn onderzocht.
Uitkomsten van de verzoeken
Van de aanvragen trok 47% zelf het verzoek in, terwijl 45% werd afgewezen. Slechts 3% resulteerde in euthanasie. Daarentegen eindigde 4,3% van de trajecten in suïcide en 0,5% door vrijwillige voedingstopzetting.
Kenmerken van jongeren met verzoeken
Psychiatrische achtergrond
De jongeren die overleden door euthanasie of suïcide hadden vaak meerdere psychiatrische aandoeningen, zoals depressie, persoonlijkheidsstoornissen, autisme of trauma-gerelateerde stoornissen. Deze groep had vaak een lange voorgeschiedenis van intensieve behandelingen, waaronder crisisopnames en eerdere suïcidepogingen.
Vrouwen oververtegenwoordigd
Opvallend is dat 74% van de aanvragen werd gedaan door vrouwen. De oorzaak hiervan vraagt om verdere studie, maar het wijst mogelijk op verschillen in beleving en uiting van psychisch lijden.
De complexiteit van euthanasie en suïcidaliteit
Het onderzoek benadrukt dat de relatie tussen suïcidaliteit en euthanasie complex is. Hoewel meer jongeren overlijden door suïcide dan door euthanasie, blijft het onduidelijk of euthanasie een alternatieve optie had kunnen zijn bij deze jongeren. Tegelijkertijd kan niet worden vastgesteld welke jongeren mogelijk hadden hersteld zonder euthanasie.
De rol van de huisarts
Diagnostiek en doorverwijzing
Huisartsen spelen een cruciale rol in de eerste opvang en begeleiding van jongeren met een euthanasieverzoek. Een uitgebreide anamnese en aandacht voor eerdere behandeltrajecten zijn hierbij essentieel.
Behandeling en preventie
Naast het bespreken van euthanasieverzoeken is het belangrijk om preventieve zorg te bieden. Dit omvat aandacht voor suïcidepreventie en het ondersteunen van jongeren bij het vinden van zinvolle behandelopties.
Samenwerking met specialisten
Doorverwijzing naar experts in suïcidepreventie of psychiatrische zorg is vaak noodzakelijk. Het Expertisecentrum Euthanasie biedt hierbij ondersteuning, maar samenwerking met GGZ-instellingen blijft essentieel.
Veelgestelde vragen
1. Wat is de rol van de huisarts bij een euthanasieverzoek?
De huisarts is vaak de eerste zorgverlener die jongeren met een euthanasieverzoek ziet. Het is belangrijk om goed te luisteren, een gedetailleerde anamnese af te nemen en waar nodig door te verwijzen naar specialisten in psychiatrische zorg.
2. Hoe kan ik suïcidepreventie integreren in mijn praktijk?
Huisartsen kunnen suïcidepreventie versterken door regelmatig screeningsgesprekken te voeren, signalen van suïcidaliteit vroegtijdig te herkennen en preventieve interventies te bieden in samenwerking met gespecialiseerde instanties.
3. Wanneer moet een euthanasieverzoek worden doorverwezen?
Als een jongere een euthanasieverzoek indient, moet dit altijd worden besproken met gespecialiseerde instanties zoals het Expertisecentrum Euthanasie. Een multidisciplinaire aanpak is hierbij essentieel.
