Interview

De invloed van voorouders, communiceren met elders. Niet alleen reguliere behandelmethoden maar ook andere ‘vergeten’ geneeswijzen kunnen tot heling leiden, meent Mireille Ollivieira . Op het congres Cultuursensitieve zorg laat ze zien hoe dat in zijn werk gaat. ‘Als je daar als professional geen besef van hebt, kan het zijn dat je een stuk heling overslaat voor je patiënt.’

Het verminderen van stress, burn-out klachten, het verbeteren van de communicatie met patiënten en collega’s. Volgens Sebastian Buurma, sportpsycholoog, kan het toepassen van emotionele intelligentie hierbij helpen. ‘Als je beter wilt functioneren, moet je eerst weten wat je nu voelt, hoe je je zou willen voelen en hoe je daar komt.’

Welke vormen van taalondersteuning kun je wanneer inzetten om goede zorg te bieden aan patiënten die niet goed Nederlands spreken? Op het congres Cultuursensitieve zorg geven Simone Goosen en Yordi Lassooy-Tekle in een workshop praktische tips en adviezen. ‘Wat huisartsen en praktijkondersteuners vaak niet weten, is dat ze kosteloos en snel een tolk kunnen inschakelen.’

Cultuur is geen statisch gegeven maar een constructie die ontstaat en verandert door sociale interactie, vindt Kaveh Bouteh. Bovendien interpreteren mensen cultuur op verschillende wijzen. Als zorgverlener focussen op cultuurverschillen kan makkelijk leiden tot conflicten met patiënten. ‘Ga op zoek naar gezamenlijke waarden zoals veiligheid, goede zorg en respect.’

‘U heeft kanker, u gaat overlijden.’ Nederlandse zorgverleners zijn vaak erg direct in hun communicatie. Zeker mensen met een migratie-achtergrond kunnen daarvan schrikken en zelfs afzien van een behandeling. Op het congres cultuursensitieve zorg zal Mustafa Bulut ingaan op het voeren van een goed slechtnieuwsgesprek. ‘Mensen willen zich niet afgeschreven voelen.’

Hoe ben je opgevoed? Speelt religie een rol als je ziek bent? Wat doe je naast de zorg die wij bieden? Het zijn typische vragen uit het Culturele Interview die voor alle patiënten van belang kunnen zijn. Cor Hoffer geeft er een presentatie over op het congres Cultuursensitieve zorg. ‘Als je deze vragen stelt, voelen patiënten zich serieus genomen en werk je aan een vertrouwensrelatie.’

Soms verlopen gesprekken stroever als je als arts een andere culturele achtergrond hebt dan de patiënt. Rozemarijn van Bruchem-Visser, internist ouderengeneeskunde en trekker van de migrantenpoli van het Erasmus MC, heeft zich verdiept in hoe artsen beter kunnen aansluiten bij de culturele achtergrond van patiënten. ‘Wij artsen hebben vaak onbewust veel vooroordelen.’

Cultuursensitieve zorg gaat verder dan je als zorgverlener beter afstemmen op mensen van kleur. Ook gender, fysieke en sociale beperkingen zouden daarin mee genomen moeten worden. ‘Het is zorgelijk als mensen een minder goede behandeling krijgen omdat ze een brief niet kunnen lezen. Of omdat gedacht wordt dat ze toch niet therapietrouw zullen zijn.’

Het gebruik van morfine, palliatieve sedatie en reanimatie, het kan frictie oproepen in de zorg voor moslimpatiënten. Dr. Hassan Bakir licht op het congres cultuursensitieve zorg toe hoe zorgverleners goede palliatieve zorg kunnen geven aan deze doelgroep. ‘Hoe eerder je het gesprek over het levenseinde voert, hoe beter. Maar wees voorzichtig en geef medische informatie op maat.’

Wereldwijd is er een grote variatie in hoe mensen reageren op traumatische gebeurtenissen. Cultuur is van belang als het gaat om het begrijpen en behandelen van psychotrauma. Mahnaz Issa-Ghariq, klinisch psycholoog en psychotherapeut, gaat op het komende congres Cultuursensitieve zorg dieper in op dit onderwerp. ‘Het voelen van emoties is vrij universeel. Maar de inbedding kan anders zijn.’