Heb ik een soa? Ben ik verslaafd? Heb ik prostaatkanker? Mag ik als moslim ook homo zijn? Wat moet ik met mijn zelfmoordgedachten? Waarom word ik niet zwanger? Vragen die veel mensen niet aan hun naasten durven te stellen, sommigen zelfs niet eens aan hun huisarts, maar wél aan Google.
Vier op de vijf volwassenen raadpleegt volgens de faculteit Huisartsengeneeskunde van het Leids Universitair Medisch Centrum internet als bron voor medische informatie: om erachter te komen wat ze aan hun klachten kunnen doen en om ervaringen van mede-patiënten te lezen. De huisarts bevragen ze vaak pas in tweede instantie, of helemaal niet. Googelen, klikken en scrollen is anoniem, denken zij. Maar volgens nieuw onderzoek van de Consumentenbond, uitgevoerd door de specialisten Peter Kulche en André van Zwet, is die anonimiteit betrekkelijk.
De belangenorganisatie googelde dertien privacygevoelige vragen over lijf en geest en kwam zo op 106 websites terecht, met daarop video’s, vraag-en-antwoordpagina’s, quizjes, blogs, fora, nieuws- en uitlegstukken. Alle sites vroegen keurig aan de bezoeker of ze cookies mochten plaatsen, in meldingen die nogal eens als hinderlijk worden ervaren, maar wettelijk verplicht zijn op grond van de nu één jaar oude Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Die melding suggereert dat je nog ongezien rechtsomkeert kunt maken of de keuze hebt voor een cookievrij bezoek aan de site.
Uit een technische analyse bleek het tegendeel: bijna de helft van deze sites plaatst direct één of meer advertentiecookies op je computer, tablet of smartphone. Dus nog voordat je toestemming kunt geven. Zo’n ‘commerciële trackingcookie’ registreert je apparaat, je locatie én je klikgedrag. Daarmee kan een online profiel van je worden gemaakt of verrijkt, geëxploiteerd door enorme, vaak Amerikaanse advertentienetwerken. Deze cookies beïnvloeden wat je ziet tijdens het surfen. Heb je je onlangs laten informeren over het opzetten van een onderneming? Grote kans dat je nu wordt achtervolgd door reclame van boekhouders. Ook als je online de krant zit te lezen. Juist dan.
Programmatic display advertising, zoals deze vorm van adverteren heet, is de standaard geworden. Bedrijven die reclame willen maken, mailen niet meer de beheerder van een website, maar bieden hun advertentie aan bij Google Ads. In dat programma kunnen zij hun doelgroep selecteren op basis van vele kenmerken, zoals interesses, beroep, intenties, inkomsten, geslacht en locatie. Facebook biedt een soortgelijke dienst aan. Mensen die volgcookies accepteren, voeden dus de databases van deze advertentienetwerken en staan toe dat anderen verdienen aan hun internetgeschiedenis.
Dark web
Internetters die Google bevragen over gezondheidsklachten, en in de zoekresultaten het een en ander aanklikken, mogen overigens niet zomaar worden gevolgd om ze later te confronteren met reclame voor medicatie. Artikel 85 van de Geneesmiddelenwet verbiedt publieksreclame voor middelen op recept en sluit ook sommige vrij verkrijgbare middelen uit, zoals slaappillen en pijnstillers. In haar advertentiebeleid toont Google zich bewust van deze wet en informeert ze adverteerders over wat wel en niet mag. Google verbiedt ook gepersonaliseerde advertenties voor behandeling van persoonlijke problemen. Denk aan therapie voor angststoornissen, apparatuur ter onderdrukking van slaapapneu en reclame voor schuldhulp. „We begrijpen dat gebruikers geen advertenties willen zien die inspelen op hun persoonlijke moeilijkheden”, schrijft het bedrijf daarover.
(…)
Lees het artikel verder op de website nrc.nl.
Bron: nrc.nl
Beeld: © Jaap Arriens / NurPhoto / picture alliance
