Zweten is een natuurlijk proces waarmee ons lichaam zich afkoelt en afvalstoffen verwijdert. Het lijkt simpel, maar er zijn twee verschillende soorten zweetklieren die elk hun eigen rol spelen. Voor huisartsen is het goed om deze kennis te kunnen delen met patiënten die vragen hebben over zweten en mogelijke oplossingen.
Twee soorten zweetklieren
Ons lichaam heeft twee soorten zweetklieren: de apocriene klieren en de eccriene klieren. Deze klieren reageren op verschillende omstandigheden en zorgen voor zweet dat niet altijd hetzelfde is.
Apocriene klieren
Apocriene klieren bevinden zich vooral in de oksels en liezen. Ze worden geactiveerd door stress en emoties. Het zweet dat door deze klieren wordt geproduceerd, bevat meer eiwitten en vetten dan dat van de eccriene klieren. Hierdoor wordt het aantrekkelijker voor bacteriën op de huid, die het omzetten in stoffen met een sterke geur. Dit verklaart waarom angstzweet vaak scherper ruikt dan zweet door inspanning.
Eccriene klieren
Eccriene klieren zitten door het hele lichaam en zorgen vooral voor verkoeling tijdens inspanning of als het warm is. Dit type zweet bestaat voornamelijk uit water en zout en ruikt daardoor nauwelijks. Deze klieren treden ook in werking bij koorts of intensieve emoties.
Waarom ruikt angstzweet sterker?
Apocrien zweet bevat voedingsstoffen waar bacteriën op de huid dol op zijn. Zodra dit zweet in contact komt met bacteriën, ontstaat er een zure geur. Het verschilt per persoon hoeveel apocrien zweet wordt geproduceerd, en ook bacteriën op de huid kunnen per persoon anders reageren.
Eccrien zweet, dat vooral bij inspanning wordt aangemaakt, bestaat grotendeels uit water en zout en bevat weinig voedingsstoffen voor bacteriën. Dit type zweet veroorzaakt daarom weinig geur, tenzij het langdurig op de huid blijft.
Zweten beheersen: Wat huisartsen kunnen adviseren
Hoewel zweten normaal is, kan het voor sommige mensen ongemakkelijk zijn, vooral wanneer de geur storend is of als ze overmatig zweten (hyperhidrosis). Hier zijn enkele adviezen die huisartsen kunnen delen:
- Hygiëne: Regelmatig wassen met een milde zeep vermindert bacteriën op de huid, wat helpt om geur te beperken.
- Kledingkeuze: Adviseer ademende materialen, zoals katoen, die zweet beter absorberen en de huid laten ademen.
- Voedingsadvies: Pittig eten, alcohol en cafeïne kunnen zweten verergeren. Verminder deze voedingsmiddelen voor minder zweet.
- Stressmanagement: Stress leidt tot activering van apocriene klieren. Ontspanningsoefeningen of mindfulness kunnen de aanmaak van angstzweet verminderen.
- Alternatieve producten: Voor patiënten die reguliere deodorant willen vermijden, kan talkpoeder een optie zijn om vocht en geur te verminderen.
Veelgestelde vragen
1. Wat kan ik patiënten adviseren die veel last hebben van angstzweet?
Patiënten die snel last hebben van angstzweet kunnen baat hebben bij ontspanningstechnieken, zoals ademhalingsoefeningen of mindfulness. Daarnaast kunnen producten zoals talkpoeder en antibacteriële middelen helpen om geur te beperken.
2. Wanneer moet overmatig zweten worden doorverwezen naar een specialist?
Als patiënten last hebben van extreem zweten (hyperhidrosis) dat hun dagelijks leven belemmert, kan doorverwijzing naar een dermatoloog overwogen worden. Er zijn behandelingen beschikbaar, zoals botox-injecties of iontoforese, die zweten kunnen verminderen.
3. Zijn er medicijnen die zweten kunnen verminderen?
Ja, er zijn medicijnen die de werking van zweetklieren onderdrukken, zoals anticholinergica. Deze worden echter alleen voorgeschreven in overleg met een specialist, omdat ze bijwerkingen kunnen hebben.
