Urine- en ontlastingsverlies is een veelvoorkomend probleem dat tienduizenden Nederlanders treft. Hoewel het vaak onbesproken blijft, heeft incontinentie een grote impact op de kwaliteit van leven. Volgens uroloog prof. dr. Bertil Blok is dit een onderwerp dat in de medische wereld en de maatschappij te weinig aandacht krijgt. In zijn oratie roept hij op om het verlies van urine en ontlasting als een urgent probleem te erkennen.
Oorzaken en gevolgen van incontinentie
Incontinentie komt voor bij mensen met aandoeningen zoals dwarslaesie of multiple sclerose, waardoor de controle over de blaas en darmen verloren gaat. Prof. Blok benadrukt dat urineverlies niet alleen fysiek ongemak veroorzaakt, zoals huidirritatie en beperkingen in mobiliteit, maar ook emotioneel zwaar weegt. Veel patiënten durven niet over hun incontinentie te praten, omdat het een onderwerp is waar vaak een taboe op rust. “Verlies van urine en ontlasting neemt een deel van je menselijkheid weg,” aldus Blok. Voor deze patiënten vormt incontinentie de grootste beperking in hun dagelijks leven.
Het verkeerde focuspunt
Een belangrijk probleem dat Blok signaleert, is dat incontinentie vaak niet als prioriteit wordt gezien. Zowel binnen als buiten de spreekkamer krijgt het niet de aandacht die het verdient. Veel mensen associëren bijvoorbeeld een rolstoel vooral met mobiliteitsbeperkingen, terwijl incontinentie vaak een veel grotere uitdaging vormt voor de patiënt zelf. “Het is geen sexy onderwerp,” zegt Blok, en daardoor is er minder bereidheid om geld en onderzoek te besteden aan oplossingen voor dit probleem.
Mogelijke behandelopties: Van katheters tot innovatie
Een van de meest voorkomende oplossingen voor incontinentie is het gebruik van katheters. Patiënten kunnen meerdere keren per dag hun blaas legen door middel van een katheter die via de plasbuis wordt ingebracht. Dit proces geeft hen meer controle en onafhankelijkheid in hun dagelijks leven. Toch komt ook hier een uitdaging naar voren: de enorme hoeveelheid afval die door het gebruik van wegwerpkatheters ontstaat. In Nederland alleen al gebruiken zo’n 50.000 mensen dagelijks meerdere katheters, wat resulteert in bijna een miljoen kilo plastic afval per jaar.
Duurzame oplossingen
Om dit probleem aan te pakken, heeft Blok samen met zijn team een herbruikbare katheter ontwikkeld. Deze katheter kan tot zes weken worden gebruikt en wordt bewaard in een desinfecterende vloeistof. Uit onderzoek blijkt dat deze duurzame oplossing even veilig is als de wegwerpkatheter en tegelijkertijd afval en zorgkosten vermindert. Dit succes is echter niet zonder weerstand. “Rondom incontinentie is een miljardenindustrie ontstaan die weinig baat heeft bij verandering,” legt Blok uit.
Een andere innovatie die sceptisch werd ontvangen, is het spoelen van de blaas met kraanwater in plaats van steriele vloeistof om blaasontstekingen te voorkomen. Onderzoek toonde aan dat kraanwater net zo effectief, maar veel duurzamer en goedkoper is. Toch was er in eerste instantie veel weerstand tegen dit idee.
Veelgestelde vragen
1. Hoe herken ik bij mijn patiënt of er sprake is van incontinentie?
Incontinentie is niet altijd direct zichtbaar, omdat patiënten er vaak niet zelf over beginnen. Vragen naar hun ervaringen met urine- of ontlastingsverlies kan helpen om dit probleem bespreekbaar te maken. Let ook op signalen zoals huidirritatie of terugkerende urineweginfecties.
2. Welke behandelingen zijn beschikbaar voor patiënten met incontinentie?
Er zijn verschillende behandelingen mogelijk, afhankelijk van de oorzaak van de incontinentie. Vaak worden katheters gebruikt, maar ook bekkenbodemtherapie of medicatie kunnen een rol spelen. Het is belangrijk om samen met de patiënt te zoeken naar een passende oplossing.
3. Wat zijn de voordelen van een herbruikbare katheter ten opzichte van een wegwerpkatheter?
Herbruikbare katheters zijn duurzamer en zorgen voor minder afval. Daarnaast kunnen ze kosten besparen, zowel voor de patiënt als voor de zorg. Uit onderzoek blijkt dat herbruikbare katheters net zo veilig zijn als wegwerpkatheters, mits ze op de juiste manier worden onderhouden.
