Melk is al eeuwenlang een vast onderdeel van het voedingspatroon, zowel voor kinderen als volwassenen. Naast voeding speelt melk een rol in het ondersteunen van het immuunsysteem, dankzij de aanwezigheid van specifieke eiwitten en peptiden. Koemelk is veruit het meest gebruikt, maar kamelenmelk krijgt steeds meer aandacht vanwege bijzondere eigenschappen die mogelijk relevant zijn in de klinische praktijk. Een recent onderzoek toont enkele interessante verschillen aan tussen kamelenmelk en koemelk.
Melk en immuunsysteem: wat zit erin?
Melkeiwitten dragen bij aan de afweer tegen infecties. Sommige daarvan, zoals immunoglobulinen en complement-eiwitten, spelen een actieve rol bij het herkennen en opruimen van ziekteverwekkers in de darmen. Andere eiwitten stimuleren het afweersysteem indirect.
Kamelenmelk bevat een hoger aandeel van deze immuuneiwitten dan koemelk, vooral wanneer gekeken wordt naar de vetrijke fractie van melk (de roomlaag). Dit is relevant omdat deze eiwitten ondersteuning kunnen bieden bij het herstellen of versterken van de immuniteit, bijvoorbeeld bij kwetsbare ouderen of mensen met chronische aandoeningen.
Bioactieve peptiden: kleine eiwitfragmenten met grote invloed
Tijdens de vertering van melk ontstaan bioactieve peptiden: kleine stukjes eiwit die bijvoorbeeld een bloeddrukverlagende, ontstekingsremmende of antimicrobiële werking kunnen hebben.
Kamelenmelk levert, zowel in zijn natuurlijke vorm als na enzymatische afbraak, meer van deze peptiden op dan koemelk. Veel van deze peptiden zijn afkomstig van het melkeiwit β-caseïne, dat in grotere hoeveelheid voorkomt in kamelenmelk. Voor patiënten met hypertensie, metabool syndroom of terugkerende infecties kunnen deze natuurlijke stoffen mogelijk een aanvullende rol spelen.
Melkallergie en overgevoeligheid
Bij kinderen en volwassenen met koemelkallergie is β-lactoglobuline (β-Lg) vaak de boosdoener. Deze stof is wel aanwezig in koemelk, maar niet in kamelenmelk. Dat maakt kamelenmelk een mogelijk alternatief bij bewezen allergie voor koemelk, mits zorgvuldig getest.
Toch is voorzichtigheid geboden: veel eiwitten in beide melksoorten lijken op elkaar. Dit betekent dat kruisreacties mogelijk blijven. Kamelenmelk bevat minder vaak de bekende allergenen, maar een gegarandeerd hypoallergeen profiel is nog niet aangetoond. Voor gebruik bij patiënten met allergieën is overleg met een diëtist of allergoloog aan te raden.
Praktische overwegingen voor huisartsen
Wanneer kan kamelenmelk overwogen worden?
- Bij koemelkallergie: Kamelenmelk bevat mogelijk minder allergenen, maar gebruik moet per patiënt worden geëvalueerd.
- Bij immuunverzwakking: De hogere concentratie immuuneiwitten in kamelenmelk maakt het interessant bij bijvoorbeeld ouderen of mensen met recidiverende infecties.
- Als aanvullende voeding: De aanwezigheid van peptiden met potentiële bloeddrukverlagende en antimicrobiële werking kan relevant zijn bij cardiovasculaire risico’s of ter ondersteuning van herstel.
Aandachtspunten
- Kamelenmelk is nog geen standaard onderdeel van het voedingsadvies in Nederland en wordt niet vergoed.
- Kwaliteit en herkomst van de melk kunnen sterk variëren; pasteurisatie is essentieel om besmettingsrisico’s te vermijden.
- Bij allergieën is diagnostiek essentieel: ook alternatieve melken kunnen reacties uitlokken.
Kamelenmelk biedt interessante eigenschappen op het gebied van immuunondersteuning en mogelijke vermindering van allergene belasting. Voor specifieke patiëntgroepen, zoals kinderen met koemelkallergie of ouderen met een verhoogde infectiegevoeligheid, kan het een overweging waard zijn. Tegelijkertijd is verder onderzoek naar veiligheid en effectiviteit nodig.
