“De spagaat tussen tijdgebrek, tijd willen nemen en goede zorg willen verlenen. De hoge werkdruk, lange dagen, administratieve rompslomp en het geleur om je patiënt op de juiste zorgplek te krijgen. Bij velen zorgt het voor een soort haat-liefde verhouding met hun vak. Aan de ene kant geeft het enorm veel voldoening, en aan de andere kant zorgt het voor stress, frustratie en heeft het impact op je privéleven, je relaties en je eigen gezondheid.”
Dat zegt Juriaan Galavazi. Hij geeft tijdens de masterclass Dokter en Werkgeluk een presentatie over zingeving in de zorg: “Ook ik voelde me ooit verantwoordelijk voor de gezondheid van mijn patiënten en wilde niets liever dan het zo goed en perfect mogelijk doen. En dus wrong ik mij in allerlei bochten om voor de ander te zorgen en een goede dokter te kunnen zijn. Tot ver over mijn eigen grenzen heen.”
Galavazi: “We draaien allemaal een programma af zoals we dat geleerd hebben van onze ouders, van docenten, de maatschappij. Waarin we geleerd hebben waar we aan moeten voldoen om een goede zoon of dochter, een goede partner of ouder, maar ook om een goede dokter te kunnen zijn. Maar dat zijn programma’s, het zijn ideeën, concepten. Het is niet dé waarheid. Vaak nemen we ze toch klakkeloos aan voor waar. En diep van binnen voel je dat er iets niet klopt en toch ga je maar door. Waarom? Omdat iedereen het zo doet en in de hoop een goede dokter en misschien wel een goed mens te kunnen zijn”.
En zo maken we als arts de verbinding met onze identiteit en onze overtuigingen en verantwoordelijkheden belangrijker dan de verbinding met onszelf. En daar waar de intentie vanuit de allerbeste plek komt, is de uitkomst minder rooskleurig.
“Ik ga ervan uit dat je lijf misschien wel slimmer is dan je hoofd. En dat daar waar je geen nee meer kunt zeggen, je lichaam het voor je gaat doen. Dan kan het waardevol zijn om jezelf de vraag te stellen: Wat wil mijn klacht, mijn lijf, me eigenlijk vertellen? Wat mag ik veranderen in mijn leven zodat het weer goed en kloppend voelt voor mij? Dat geldt niet alleen voor de patiënt, maar ook voor jou als dokter.”
Als dokter proberen we onze eigen gevoelens van spanning en ongemak vaak te ontlopen door maar door te gaan en het toe te dekken onder ons arbeidsethos, onze verantwoordelijkheden en verplichtingen. “Terwijl je door het zo snel mogelijk op te willen lossen van het probleem bij de patiënt, je hem of haar eigenlijk de kans ontneemt om te kunnen ontdekken wat er mag veranderen in zijn of haar leven. En daar missen dus beiden een afslag. Voor de duidelijkheid: wat uiteraard niet betekent dat je de mensen die in nood verkeren en acute hulp nodig hebben in de steek laat.”
Als je geluk hebt trekt vroeg of laat je lijf zo hard aan de bel dat je wel stil móet staan. “Heb je minder geluk, dan val je ten prooi aan het systeem en word je geleefd door aannames, protocollen en concepten. Je dénkt dat je de touwtjes in handen hebt, en dat is ook zo, maar er wordt aan de verkeerde kant aan getrokken.”
Je hebt als dokter dus te leren stil te staan en jezelf te begeleiden op die plekken van ongemak om te voorkomen dat je in allerlei (verzorgende) reflexen schiet.
Daarvoor is het noodzakelijk om aandacht te besteden aan je eigen persoonlijke ontwikkeling. “Dat je de tijd neemt om je terug te trekken en te reflecteren, je eigen overtuigingen en die van anderen regelmatig tegen het licht te houden om te checken of je nog wel op koers bent. Via die weg zal je een voorbeeld en inspiratie zijn voor je omgeving. En voeg je niet alleen waarde toe aan je eigen leven, maar ook aan het leven en de gezondheid van de mensen die je begeleidt.”
