In de huisartsenpraktijk is de Mini-Mental State Examination (MMSE) een veelgebruikt instrument om de cognitieve functies van een patiënt in kaart te brengen bij verdenking op dementie. De MMSE test verschillende cognitieve vaardigheden, waaronder geheugen, oriëntatie in tijd en ruimte, concentratie, taal en visueel inzicht. Het biedt een eerste indruk die kan helpen bij het beslissen over verder diagnostisch onderzoek of doorverwijzing.
Toepassing van de MMSE in de praktijk
De MMSE is een korte, gestandaardiseerde test die ongeveer tien minuten in beslag neemt. Tijdens de test worden vragen gesteld zoals het achterstevoren spellen van het woord ‘worst’ of het uitvoeren van eenvoudige opdrachten, zoals het oppakken van een papiertje met de rechterhand, het dubbelvouwen en op de schoot leggen. De MMSE kan in de praktijk worden afgenomen door de huisarts of een praktijkondersteuner, en vaak gebeurt dit in combinatie met een gesprek om een completer beeld te krijgen van de cognitieve toestand van de patiënt.
De test kan het best worden afgenomen in een vertrouwde omgeving, zoals thuis, zeker bij oudere patiënten. Naast de MMSE kan aanvullend bloed- en urineonderzoek nuttig zijn om andere oorzaken van de cognitieve klachten uit te sluiten, zoals een vitamine B12-tekort, schildklieraandoeningen of het gebruik van bepaalde medicijnen.
Nader onderzoek en doorverwijzing
Wanneer de MMSE-score twijfelachtig is of er aanwijzingen zijn voor verdere cognitieve achteruitgang, kan de huisarts besluiten om de patiënt door te verwijzen naar een specialist. Dit kan een neuroloog zijn of een geheugenpoli, waar uitgebreider onderzoek wordt gedaan, zoals neurologisch en neuropsychologisch onderzoek. Beeldvormende technieken, zoals een MRI-scan, kunnen worden ingezet om hersenschade in beeld te brengen die dementie bevestigt.
Daarnaast zijn op sommige geheugenpoliklinieken computertools beschikbaar waarmee patiënten thuis al voorbereidingen kunnen treffen, zoals het invullen van geheugentests. Deze tools bieden de mogelijkheid om de cognitieve functies van patiënten beter te monitoren zonder dat een bezoek aan de poli noodzakelijk is.
Na de diagnose: zorgbehoefte in kaart brengen
Wanneer de diagnose dementie is gesteld, is het van cruciaal belang om een duidelijk beeld te krijgen van de zorgbehoeften van de patiënt en de belasting van eventuele mantelzorgers. De meeste patiënten geven de voorkeur aan zo lang mogelijk thuis blijven wonen, met behoud van kwaliteit van leven. Het in kaart brengen van wat de patiënt nog zelfstandig kan, is essentieel om passende zorg en ondersteuning te organiseren.
De zorgbehoefte van de patiënt en diens omgeving vormt een belangrijk onderdeel van de diagnostiek. Hierbij is het van belang om de nadruk te leggen op wat de patiënt nog wél kan. Dit verhoogt niet alleen de zelfstandigheid, maar draagt ook bij aan het behoud van eigenwaarde en zelfrespect van de patiënt.
Veelgestelde vragen
1. Wanneer moet ik overwegen om de MMSE opnieuw af te nemen?
De MMSE kan worden herhaald wanneer er veranderingen in het cognitief functioneren van de patiënt optreden of als de huisarts de progressie van dementie wil volgen. Regelmatige herhaling kan helpen om cognitieve achteruitgang in kaart te brengen.
2. Kan ik de MMSE-test zelf afnemen of moet dit altijd door een specialist worden gedaan?
De MMSE kan eenvoudig in de huisartsenpraktijk worden afgenomen door de huisarts of een praktijkondersteuner. Het is echter belangrijk om bij twijfel over de resultaten verder onderzoek te laten doen door een specialist.
3. Wanneer verwijs ik een patiënt door naar een geheugenpoli?
Een doorverwijzing naar een geheugenpoli is op zijn plaats wanneer de MMSE-score niet eenduidig is, of wanneer er vermoedens zijn van andere, complexere oorzaken van cognitieve achteruitgang. Een geheugenpoli biedt toegang tot uitgebreid neuropsychologisch onderzoek en beeldvorming.
