Alle tuchtrechtelijke maatregelen zwaarder dan de waarschuwing werden vanaf 2012 tot voorjaar 2018 openbaar gemaakt in het BIG-register en gepubliceerd in een regionaal vak- of weekblad. Het Nivel heeft een vragenlijstonderzoek uitgevoerd naar de impact hiervan onder twee groepen zorgverleners: zorgverleners die een berisping kregen opgelegd die openbaar is gemaakt en zorgverleners die een waarschuwing kregen opgelegd die niet openbaar is gemaakt. De publicatie in de open access-omgeving van de Britisch Medical Journal (BMJ Open), beperkte zich tot de beroepsgroep ‘arts’.
Negatieve gevolgen in hun beroepsuitoefening
Artsen voelen zich tijdens hun tuchtzaak vaak aangevallen, gecriminaliseerd, machteloos en boos. Een tuchtprocedure kan nadien een positieve impact hebben. Als dit bijvoorbeeld leidt tot het bespreken van verbetermaatregelen en het beter communiceren met de patiënt. De meeste artsen ervaren louter negatieve gevolgen in hun beroepsuitoefening. Hun handelen kan worden geassocieerd met ‘defensive medicine’: onder- of overbehandeling om negatieve (juridische) gevolgen te voorkomen. Te denken aan het ontlopen van risicovolle patiënten en het eerder toegeven aan wensen van patiënten. Artsen met een berisping ervaren meer negatieve impact op beroepsuitoefening dan artsen met een waarschuwing.
Afname inkomsten en carrièrekansen
Een tuchtzaak heeft voor een arts vaak ook zakelijke en financiële gevolgen, zijn carrièremogelijkheden kunnen eronder te lijden hebben. Ook dit geldt beduidend meer voor artsen met een berisping dan voor die met een waarschuwing. Denk aan het verliezen van patiënten, dat ongeveer 30% van de artsen met een berisping meemaakt en ongeveer 10% met een waarschuwing. Ook nemen carrièremogelijkheden af, ervaart ruim 30% van de artsen met een berisping en zo’n 8% met een waarschuwing. Bijvoorbeeld het bekleden van een functie in de beroepsvereniging of het vinden van een nieuwe baan. Negatief aspect is tevens dat de artsen door de zorgverzekeraar kunnen worden ondervraagd over de tuchtklacht.
Geen verplichte publicatie tuchtmaatregel
Het tuchtrecht is een vorm van rechtspraak die erop toeziet de kwaliteit van de zorg te bewaken en te leren van dingen die misgaan. Voor de meeste artsen in het onderzoek is de tuchtprocedure echter geen leerervaring, zeker niet wanneer de tuchtmaatregel openbaar werd gemaakt. In april 2018 heeft een meerderheid van de Tweede Kamer gestemd vóór de afschaffing van openbaarmaking. Voortaan kan de tuchtrechter per zaak bekijken of een tuchtmaatregel gepubliceerd wordt.
Wijzigingen in de Wet BIG
Momenteel wordt de Wet BIG gemoderniseerd. De wijzigingen moeten ervoor zorgen dat klachten alleen bij het tuchtcollege komen wanneer dit nodig is. Hiervoor wordt tuchtklachtfunctionaris aangesteld die klagers begeleidt bij het formuleren van een tuchtklacht en patiënten doorverwijst naar andere, meer geschikte instanties om de klacht te behandelen. Ook wordt griffierecht ingevoerd, wat betekent dat de burger vooraf moet betalen voor een civiele rechtspraak. De gewijzigde Wet BIG wordt naar verwachting dit voorjaar ingevoerd.
Vragenlijst
Het Nivel deed aan de hand van een vragenlijst onderzoek naar de impact van de openbaarmaking van berispingen op huisartsen. De resultaten van het onderzoek zijn in 2018 uitgebracht. Recentelijk is de Engelstalige publicatie verschenen in het British Medical Journal (BMJ Open). Dit onderzoek is gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
Bron: Nivel
Beeld: © leonardo255 / Getty Images / iStock
